လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (က႑ - ၁)
ဗုီလစြံစုိတ္က်ာ္ၾတဲ လၱဴသတ္တံအုိႆုီ၊
က်ာ္သဗၺညဳ မစုိန္ဒွ္တၜအၥာမႝိဟ္ေဒ၀တၜ မႝဳံကုဪေဒၢတ္ပဋိပတ္ထၞိက္မဆာဲ မိန္ဓရ္ညးမဟုီတြံ ေဒႜာံေပၱာန္လ၀္တံဂွ္ မေလပ္ေရင္တႜဳင္ ဏာဗၥဳိပ္ကုဪတသုိက္႓ုိဟ္လလံ ကုညးမေဒၢတ္လၝတ္မံင္ ပႛဲကုဪလုိက္ဏံ။ တႝဟ္နဂြံေရင္တႜဳင္ ဏာဗၥဳိပ္ကုဪတသုိက္ ပႛဲဘ၀ပူဂုဪမြဲၞမြဲ ဗြဲမဒးရးမာန္ဂွ္ ကုဇကုပူဂုဪဂွ္ေဟင္ ေထက္ကုဪဒးေဇႝာ္ပၞ၀္ပတိုန္ လၸာ္မေနာေစတနာေရာင္။ အဂၤဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္္မေနာေစတနာဂွ္ ဒွ္ဓရ္ ျဗဟၼဇုဪ (ျဗဟၼ၀ိဟာရ) ပန္ျပကာ။ ဓရ္ျဗဟၼဇုဪ၀ြံ က်ာ္ၾတဲေဇႝာ္ပၞ၀္ ျဂင္တီေကတ္တုဲ မေလပ္ဟုီတံြ ေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ကုဪပုဦသတ္တံ တႝဟ္နဂြံကႅိဂြံတသုိက္ဇကုကုီ သုီကုဪဒွ္တသုိက္သြက္ညးသအာင္ကုီ။
ဓရ္ျဗဟၼဇုဪ ေထက္ကုဪေဇႝာ္ပၞ၀္ ပန္ျပကာတံဂွ္တုန္ -
(၁) ဓရ္သၬဳိက္ဆာန္ ............(ေမတၱာ)
(၂) ဓရ္ဆာန္ဍဴ .................(ကရုဏာ)
(၃) ဓရ္အုိဟ္တၞိဳဟ္မိပ္စုိတ္ ..(မုဒိတာ)
(၄) ဓရ္လစြံစိုတ္မဇၨ်ဟ္ ......(ဥေပကၡာ)
ဒတုဲဖုဪ မဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္ျဗာဟၼဇုဪပန္ျပကာတံဂွ္ ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဟြံဆာဲ, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဓဇန္ၾကံၾက, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဟြံသၬဳိက္မႜိဳက္, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ ကိေလသအေစာဲလာံတံရ။ တုဲပႜန္ ကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ဓရ္ျဗဟၼဇုဪတံဂွ္ ကာလစုတိအာနဴဍဳင္မႝိဟ္ဏံတုဲ ၾကက္ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္တသုိက္ ပႛဲဍဳင္ျဗဳဪေတံမာန္ သာ္၀ြံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ ပႛဲ ျဗဟၼ၀ိဟာရနိေဒၵသ၊ ၀ိသုဒၶိမဂ္ ေတံေရာင္။
ဆက္တုဲ မိက္ဂြံထပ္ေစႝာန္ကုဪ လက္သဏ္ဓရ္ျဗဟၼဇုဪပန္ျပကာပႜန္။
ေမတၱာ - 'သဘၜတႜဳင္လအာ မႝဳံကုဪဆႏၵေစတနာခုိဟ္ လၱဴသတ္တံအလုံအုိႆုီ'။ ဓရ္ဏံဂွ္ ေစႝာန္ထ႟းကုဪ ဗုီဂြံစြံဓရ္ေမတၱာမသကၠဳအပုိင္ျခာ ပႛဲလၱဴသတ္တံအုိႆုီ ဟြံဟုီဂး ေဍာတ္ေဇႝာ္, ၾကပ္ေသၝာဲ, ညာတ္ေကတ္မာန္ဟံြမာန္။ ေပႝာ၀္ကုဪပါရမှစွ္သာ္ ေဗာဓိသတ္တံ မေဒၢတ္မံင္ဂွ္ ဓရ္ေမတၱာ၀ြံ ပါလုပ္လၞိဟ္မြဲသာ္ကုီ။
ပါရမှ (၁၀) ျပကာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ျပကုိဟ္ဗုဒၶ၀ံသ) တုန္ -
(၁) သႜးပြးကုဪဒါန္ .....................................................(ဒါန)
(၂) မင္မြဲေဍာင္ဓရ္သှလ မပၱံသှမသုန္, သှဒၥါံ ..................(သှလ)
(၃) သႜးေကႜံပိုန္ျဒပ္အုိႆုီတုဲ ပြမတိတ္ျဂိဳပ္ ဂႜါဲဓရ္ ..........(ေနကၡမၼ)
(၄) ပညာမေလပ္တီေကတ္ခုိဟ္, ပေရံ .........................(ပညာ)
(၅) မႝဳံကုဪဇဲသြက္ဂြံေကႜာန္ကေမႜာန္ခုိဟ္ခုိဟ္ .................(၀ှရိယ)
(၆) မႝဳံကုဪစုိတ္မေလပ္ေအင္ဒုင္ .................................(ခႏၱှ)
(၇) မင္မြဲကတိက၀တ္လၸာ္ခုိဟ္ ................................(သစၥ)
(၈) ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ဗုိန္ဇၞံ .......................................(အဓိ႒ာန)
(၉) ဓရ္သၬဳိက္ဆာန္ဟြံမြဲကုဪအပုိင္ျခာ ...........................(ေမတၱာ)
(၁၀) မႝဳံကုဪစုိတ္တန္ၾကန္ .........................................(သမာဓိ) ....ဣ၀ြံ ဒွ္ ပါရမှ (၁၀) ျပကာရ။
ဒႝါဲဏံ ဟုိတ္နဴမိက္ဂြံေသာင္ကဠးကုဪ ဓရ္ေမတၱာမြဲေဟင္တုဲ အလုံပါရမှ (၁၀) သာ္ဂွ္ ဟြံဆက္ေသာင္ဏာ။
ဓရ္ေမတၱာမိက္ဂြံသၢး ဒႝါဲဏံဂွ္ ခမှသင္တံကုီ သုီကုဪခရွ္ေကာန္ဗုဒၶဘာသာတံ မေဖ်ံဒၞံင္ေမတၱာ နကုဪဂါထာ မႝဳံတံေဍံ ကရဏှယ မတၳကုသေလန တံမဒွ္ရ။ ကုညးမဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္ေမတၱာဟံြမြဲကုဪအပို္င္ျခာတံဂွ္ ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံသာ္ ၾကက္ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္မာန္ သာ္ဏံ ထၞံက္ထ႟းလ၀္ ပႛဲ ေမတၱာ သုတ္ ႏြံပႛဲ အဂုၤတၱရနိကာယ္ ေတံ။
ႛဲညးမၢး ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံ သာ္ဂွ္ေရာ?
(၁) ဂြံတိက္ဗြဲတသုိက္
(၂) ဂြံငၝဳဟ္ကၱဳဪဗြဲတသုိက္
(၃) သြပ္လၸအ္နိမိတ္ဟြံခုိဟ္တံဂွ္ ဟြံဒးလၸအ္
(၄) ညးဂမႜဳိင္ သၬဳိက္ဆာန္ဇကု
(၅) ကေလာ္လကုိဟ္တံ သၬဳိက္ဆာန္ဇကု
(၆) ေဒ၀တၜတံ ဒးမင္မြဲ
(၇) လြဟ္လနက္ ဂ်ိ ပၞတ္တံ ပႜဳီပႜာ္ဇကုဟြံမာန္
(၈) ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္တသုိက္ဍဳင္ျဗဳီ ။ ဣ၀ြံ ဒွ္ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံသာ္ ပႛဲကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ဓရ္ေမတၱာရ။
ကရုဏာ - "သဘၜတႜဳင္လအာ မႝဳံကုဪဆႏၵေစတနာ မိက္ဂြံပါဲေကႜံဒဒုိက္ညးဂမႜိဳင္" အဟိတ ဒုကၡာပနယန ကာမတာ ကရုဏာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ခုဒၵကနိကာယ္ သုတၱနိပါတ္ အ႒ကထာ)။ "ဓရ္ဆာန္ဍဴ (ကရုဏာ) ကၱဳဪဒွ္ ကာလဆုဪဂဗေကတ္ဒဒုိက္ ညးသအာင္မဒးဒုင္စသိုင္" ပရဒုေကၡ သတိ သာဓူနံ ဟဒယကမၸနံ ကေရာတှတိ ကရုဏာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ၀ိသုဒၶိမဂ္္)။ က်ာ္ၾတဲဍဳိက္ေပင္တၜကုဪဓရ္ကရုဏာ ဟြံမြဲကုဪပေတာံ႓တ္တုဲ ညးဆာန္ဍဴသတ္တံ ဟြံရုဲအ၀ဲ ေဍာတ္ေဇႝာ၊္ ဇၞာပ္သတ္ႏြံကုဪလမ်ဳီအုိႆုီဂွ္ ညးႏြံဓရ္ကရုဏာတုပ္သၞဟ္ဖအုိတ္။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ညးေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ပုဦသတ္တံ တႝဟ္နဂြံစြံဓရ္ကရုဏာ ပႛဲလၱဴဇကုဇကု၊ ယ၀္ႏြံကရုဏာလၱဴဇကုမၢး လၱဴညးမြဲသအာင္ေလ၀္ေထက္ကုဪဒးႏြံကရုဏာ။ ပႛဲဓမၼပဒ, ဒ႑၀ဂ္ေတံ ဟုီလ၀္ "ဇၞာပ္သတ္တံ လကုိတ္ဘဲဒဏ္၊ ဇၞာပ္သတ္တံ ေဖက္ဘဲဂစုိတ္၊ လမ်ဳီညး ညးဂုိဟ္။ ပၱဳပ္ေပၱာံကုဪဇကုတုဲ ဂဗၻဟြံျပဳိက္ဂစုိတ္ ဟြံေသင္မၢး ဂဗၻဟြံကုဪျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံ။"
မုဒိတာ - ဍဳိက္ေပင္တၜကုဪစုိတ္မမိပ္ျမဟ္ လၱဴညးမြဲသအာင္တုဲ မႝဳံလက္သဏ္ ပြမအုိဟ္တၞဳိဟ္စုိတ္ လၱဴညးမႝံဳကုဪပုိန္ျဒပ္ဂႜိဳင္ဂႜင္။ ကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္မုဒိတာတံဂွ္ မေလပ္ျပဳိက္ဂစုိတ္ ဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္အကုသုဪယုတ္မာ မပၱံကုဪ ဣႆာေစာန္စုိတ္တံမာန္ရ။
ဥေပကၡာ - လစြံစိုတ္ႏြံဗြဲမဇၨ်ဟ္လၱဴသတ္တံအုိႆုီ မမိက္သၢး။ က်ာ္သဗၺညဳ ဍဳိက္ေပင္တၜကုဪသမာဓိတုဲ ဆလအ္မွ စုိတ္ညးဟြံခ်ှဂတ၀္ ကာလဂြံဆုဪေကတ္သတ္တံ ကၱဳဪဒွ္မံင္ဒဒုိက္စုိတ္ ဒဒုိက္ကာယ၊ မုဟိုတ္ေရာဟုီေတွ္ က်ာ္ၾတဲ အနဳညာတ္ကႜဳိဟ္တီေကတ္လ၀္ သတ္တံအလုံအုိႆုီဂွ္ ကၱဳဪဒွ္ဟုိတ္နဴကုဪဒဒုိက္တုဲ ကေမႜာန္ကမ္ညးကုဪညးေဟင္ ဒးဒုင္ျပဳေျပင္ဒၞံင္။ က်ာ္သဗၺညဳ ဂြံညာတ္ေကတ္ သတ္တႜဒဒုိက္တုဲ မိပ္ျမဟ္စုိတ္ဟြံေသင္၊ ဟြံသၸဂရုကုဪသတ္တံဏံေလ၀္ဟြံေသင္၊ နဴကုဪ ျဂင္တီေကတ္ဓရ္ အလုံအုိႆုီတုဲဂွ္ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ သြက္ဂြံဟံင္ျပာ္သတ္္တံေဟင၊္ ပ်းကႜဳင္ဂႜံင္တရၜ ေဒႜာံေဗၱာန္ကႜဳင္ သြက္သတ္တံ ဂြံတိတ္ဗႜးနဴဒဒုိက္ရ။
ေသၝ၀္ဂႜိပ္အာလၸာ္သှမသုန္မၢး သှလကႜာတဲအုိတ္ "ပါဏာတိပါတာ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေ၀င္ပါဲေကႜံ နဴပြမျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံ" သာ္ဏံ ပုဦေကာန္ဗုဒၶဘာသာတံဗြဲမဂႜဳိင္ ေဒၢတ္မင္မြဲတၜအုိတ္။ ရန္ကုဪပုိဒ္မၢး 'ပါဏ' ေတွ္ လဂြံကုဪ သတ္ဍာ္, သတ္ဒုဪ, သတ္အာကာသ တံအလုံအုိႆုီ။ ေဒၢတ္ေ၀ဒ မိန္ဗဗႝးတံ မဂုိင္ေကတ္လ၀္ ရၜ၀ြံမၢး ဂစုိတ္သတ္တိရစၧာန္ဂမႜဳိင္တုဲ ပြမပူဇၜယဇ္ဂွ္ က်ာ္သဗၺညဳ တးပါဲလ၀္။ ေဒၢတ္၀ြံ ေထက္ကုဪဒးပ်ဳတ္ေဗၵက္၊ ဒွ္ကေမႜာန္ ဟြံမြဲကုဪဒတုဲဖုဪ မႝဳံစုိတ္ၾကံၾကဓဇန္သှ၊ ဂစုိတ္သတ္ပူဇၜယဇ္တုဲ ကႅိဂြံတသုိက္ဂွ္ ဒွ္ဓရ္တှတိတၳိတံရ။
ရံင္ကုဪကူဋဒႏၱသုတ္ ႏြံပႛဲဒှဃနိကာယ္ေတံ ဗဗႝးကူဋဒႏၱ ေကင္သၞာန္လ၀္က်ာ္ စပ္ကုဪပူဇၜယဇ္။ ဂလာန္ဗဗႝးသၞာန္ဂွ္ "ကေမႜာန္ပူဇၜယဇ္ ဍဳိက္ေပင္ကုဪအဓိပၸါယ္ဂွ္ မူေရာ?" က်ာ္ၾတဲသွ္ေသာင္ကုဪဗဗႝး ကေမႜာန္ပူဇၜယဇ္ ႏြံကုဪအခက္ခုဲေအာန္တုဲ ကႅိဂြံဒတုဪဖုဪဂႜဳိင္။ ကေမႜာန္တံဂွ္ "ပူဇၜယဇ္ နနဲေဒၢတ္ေ၀ဒဂွ္ ၀ါတ္ေလ၀္၀ါတ္ဂါတ္ တိရစၧာန္တံေလ၀္ ဆီပၚဍာ္ေဇြာ၀္ ဒးဒုင္ပကာဂစုိတ္ဂႜဳိင္၊ စႝးမပတိတ္ဆီ ဂစုိတ္တိရစၧာန္တံဂွ္ ကုဪဒါန္ပိ႑ပါတ,္ ကုဪဒါန္ဌာန္ဒၞံင္ သြက္ခမှၾတဳံ ခမှျဗၜ, သၸစ႟ဳဲေစ႟ာ္ကဪုက်ာ္ဓရ္သင္, မင္မြဲေဍာင္ဓရ္သှမသုန္တံဂွ္မၢး မႝဳံကုဪဒတုဲဖုဪဂႜဳိင္တုဲ ဆီဒးပၚဍာ္ဒးေဇြာ၀္နဴဇေရင္တိရစၧာန္တံေလ၀္ ဟြံမြဲသက္သက္ရ။"
သာဓကမြဲပႜန္ ယ၀္ဒးထ႟းဏာမၢး ေပႝာ၀္ကုဪဓရ္သၞိင္စကၠ၀၀္ (၁၀) ျပကာတံဂွ္ ပြမစုဪဒႝါမင္မြဲ မပၱံသတ္ဒုဪ သတ္တႜေသႝင္တံဂွ္ေလ၀္ ပါလုပ္မြဲသာ္ကုီ။ ဣဏံဂွ္ ဒွ္ေဒၢတ္သၞိင္မႝဳံကုဪဓရ္။ အလုဪသှေခတ္ပစၥဳပၸန္ဏံေလ၀္ ညံင္ကုဪ မပၱံဂကူတိရစၧာန္နာနာတံ ဟြံဂြံေကႜံကႜက္အာအုိတ္ဂွ္ ႏြံကုဪတာလ်ဳိင္ကုီရ။
ေဒၢတ္ပြမေ၀င္ပါဲ နဴပြမျပဳိက္ဂစုိတ္လမ်ဳီသတ္တံဂွ္ ေကာ္ဂး ေဒၢတ္အဟႎသ တုဲ ဓရ္ဏံဂွ္ ေဒၢတ္တၜဆအယာံမာတ္ ပႛဲဗုဒၶဘာသာသၞးဟြံေသင္ ဂကူဘာသာနာနာတံေလ၀္ ေဒၢတ္တၜအုိတ္။ ပဟုိတ္ကုဪ ဓရ္အဟႎသဏံတဲု ညးလၝဳဪ မပၱံကုဪရဲေရွ္ေသွ္ဘာသာဂ်ိင္တံ ေဒၢတ္တၜ ဗြဲမသၠာတ္ျမဟ္စုိပ္လအိတ္(extreme)။ ဆဂး ဂကူဗုဒၶဘာသာတံ ေ၀င္ပါဲေကႜံဓရ္ေဒၢတ္သၠာတ္ျမဟ္စုိပ္လအိတ္တုဲ ေဒၢတ္တၜဓရ္မဇၨ်ိမပဋိပဒါ မဒွ္ဂႜံင္တရၜလေဒါ၀္ေဟင္။ သုီဟြံမြဲကုဪေစတနာ ပဟုိတ္နဴကာယတုဲ ယ၀္သတ္ မိက္ကုဪမြဲၞမြဲခ်ဳိတ္အာမၢး ဟြံအာစိုပ္ကမ္ဂစုိတ္တုဲ ကမ္ဏံဟြံကုဪဖုဪ၊ သာ္ဏံ လဂြံကုဪလညာတ္ဗုဒၶဘာသာ။ ဂြံကုဪလညာတ္ဂကူဂ်ိင္တံမၢး ေစတနာ ႏြံဟြံမြဲဂွ္ ဒွ္ပဓါနဟြံေသင္ ပဟုိတ္နဴကာယဏံ ယ၀္သတ္္မမိက္ကုဪမြဲၞမြဲခ်ဳိတ္အာမၢး ကႅိေလာန္အာဒုဟ္ကမ္ဂစုိတ္သတ္တုဲ ကမ္ဏံၾကက္ကုဪဖုဪေဟင္ရ။
တႝဟ္နဂြံေဆ၀္ဒ၀္ဘဲအႏၱရာဲမၝးသႏၳာန္တုဲ ျပဳိက္ဂစုိတ္ သတ္မေလပ္သၸကုဪယဲဘဲမာန္ မပၱံကုဪ ဂမိတ္ ရုဲ တံဂွ္ေလ၀္ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴဓရ္အဟႎသ။ ရဲသၞာတုဪေခႝ၀္တံ ရန္ကုဪေခႝ၀္ဇကု ဂြံဗႜးဘဲနဴစၞစေခႝ၀္တုဲ သုင္ေစာဲဍာ္ဓါတ္(chemical)ဂွ္ေလ၀္ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴဓရ္အဟႎသ။ ဟိုတ္ဂွ္ရ ဓရ္ဏံဂွ္ ဂြံေဒၢတ္ဍဳိက္က္ေပင္င္ ဟြံေလာဲသြာ သာ္ဏံ ညးလၝဳဪတံ ေလပ္ခ်ပ္စဒွ္ရ။ ဇၞာပ္သတ္မသၸအႏၱရာဲကုဪဇကု ေအင္ဒုင္တုဲ ပ်ဲဇကုဇကုစုဪကုဪဒွ္ဒဒုိက္မၢး တုပ္ပၞာညံင္မေဒၢတ္ဓရ္သၠာတ္ျမဟ္ကုီ။ ေဒၢတ္ဓရ္သၠာတ္ျမဟ္ဂွ္ က်ာ္ၾတဲဟြံကုဪျဇဟတ္။ က်ာ္ေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ ညံင္ဟြံဂြံဒတံုေစွ္ ပႛဲေဒၢတ္ဓရ္သၱာတ္ျမဟ္တုဲ ညံင္ဂြံလြှပရာ ပၱိတ္ျဇဟတ္ သြက္ဒတုဲဖုဪဇကုဇကု ေကုာံသြက္ဒတုဲဖုဪညးသအာင္မာန္ရ။
ဂႜးတိပုဦမပဒတၜမံင္ဏံဂွ္ ဒွ္ဌာန္ဒတန္ဟြံေသင္ကုဪတသုိက္ဍာံျပတုဲ လမ်ဳီသတ္မြဲမြဲ ဂြံဂ်ဳိင္အာဂွ္ေလ၀္ ဗြဲမဂႜဳိင္ေတွ္ သတ္မႝဳံကုဪအေစာံျဇဟတ္ေဇႝာ္ေဇႝာ္တံ မေလပ္သၸအႏၱရာဲကုဪသတ္ေဍာတ္တ္တံ။ ညံင္ရၜညးဟုီစ ကေဇႝာ္ စကေဍာတ္၊ ကေဍာတ္ စအိက္ငၝာ္ကုီ။ က်ာ္သဗၺညဳ ဟုိတ္နဴတီေကတ္လ၀္ ဒဒွ္ ဘ၀သတ္တံ ဟြံမြဲကုဪအရာသၬဳိက္မႜိဳက္တုဲ ဟုီတြံလ၀္ "ေလာကဏံ တန္တၜဒၞံင္ ပႛဲကုဪဒဒုိက္ ဒုေကၡ ေလာေကာ ပတိ႒ိေတာ
(သံယုတၱနိကာယ္)"
္
က်ာ္သဗၺညဳ မစုိန္ဒွ္တၜအၥာမႝိဟ္ေဒ၀တၜ မႝဳံကုဪေဒၢတ္ပဋိပတ္ထၞိက္မဆာဲ မိန္ဓရ္ညးမဟုီတြံ ေဒႜာံေပၱာန္လ၀္တံဂွ္ မေလပ္ေရင္တႜဳင္ ဏာဗၥဳိပ္ကုဪတသုိက္႓ုိဟ္လလံ ကုညးမေဒၢတ္လၝတ္မံင္ ပႛဲကုဪလုိက္ဏံ။ တႝဟ္နဂြံေရင္တႜဳင္ ဏာဗၥဳိပ္ကုဪတသုိက္ ပႛဲဘ၀ပူဂုဪမြဲၞမြဲ ဗြဲမဒးရးမာန္ဂွ္ ကုဇကုပူဂုဪဂွ္ေဟင္ ေထက္ကုဪဒးေဇႝာ္ပၞ၀္ပတိုန္ လၸာ္မေနာေစတနာေရာင္။ အဂၤဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္္မေနာေစတနာဂွ္ ဒွ္ဓရ္ ျဗဟၼဇုဪ (ျဗဟၼ၀ိဟာရ) ပန္ျပကာ။ ဓရ္ျဗဟၼဇုဪ၀ြံ က်ာ္ၾတဲေဇႝာ္ပၞ၀္ ျဂင္တီေကတ္တုဲ မေလပ္ဟုီတံြ ေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ကုဪပုဦသတ္တံ တႝဟ္နဂြံကႅိဂြံတသုိက္ဇကုကုီ သုီကုဪဒွ္တသုိက္သြက္ညးသအာင္ကုီ။
ဓရ္ျဗဟၼဇုဪ ေထက္ကုဪေဇႝာ္ပၞ၀္ ပန္ျပကာတံဂွ္တုန္ -
(၁) ဓရ္သၬဳိက္ဆာန္ ............(ေမတၱာ)
(၂) ဓရ္ဆာန္ဍဴ .................(ကရုဏာ)
(၃) ဓရ္အုိဟ္တၞိဳဟ္မိပ္စုိတ္ ..(မုဒိတာ)
(၄) ဓရ္လစြံစိုတ္မဇၨ်ဟ္ ......(ဥေပကၡာ)
ဒတုဲဖုဪ မဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္ျဗာဟၼဇုဪပန္ျပကာတံဂွ္ ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဟြံဆာဲ, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဓဇန္ၾကံၾက, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္ဟြံသၬဳိက္မႜိဳက္, ပြမဖအုိတ္ေကႜံ ကိေလသအေစာဲလာံတံရ။ တုဲပႜန္ ကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ဓရ္ျဗဟၼဇုဪတံဂွ္ ကာလစုတိအာနဴဍဳင္မႝိဟ္ဏံတုဲ ၾကက္ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္တသုိက္ ပႛဲဍဳင္ျဗဳဪေတံမာန္ သာ္၀ြံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ ပႛဲ ျဗဟၼ၀ိဟာရနိေဒၵသ၊ ၀ိသုဒၶိမဂ္ ေတံေရာင္။
ဆက္တုဲ မိက္ဂြံထပ္ေစႝာန္ကုဪ လက္သဏ္ဓရ္ျဗဟၼဇုဪပန္ျပကာပႜန္။
ေမတၱာ - 'သဘၜတႜဳင္လအာ မႝဳံကုဪဆႏၵေစတနာခုိဟ္ လၱဴသတ္တံအလုံအုိႆုီ'။ ဓရ္ဏံဂွ္ ေစႝာန္ထ႟းကုဪ ဗုီဂြံစြံဓရ္ေမတၱာမသကၠဳအပုိင္ျခာ ပႛဲလၱဴသတ္တံအုိႆုီ ဟြံဟုီဂး ေဍာတ္ေဇႝာ္, ၾကပ္ေသၝာဲ, ညာတ္ေကတ္မာန္ဟံြမာန္။ ေပႝာ၀္ကုဪပါရမှစွ္သာ္ ေဗာဓိသတ္တံ မေဒၢတ္မံင္ဂွ္ ဓရ္ေမတၱာ၀ြံ ပါလုပ္လၞိဟ္မြဲသာ္ကုီ။
ပါရမှ (၁၀) ျပကာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ျပကုိဟ္ဗုဒၶ၀ံသ) တုန္ -
(၁) သႜးပြးကုဪဒါန္ .....................................................(ဒါန)
(၂) မင္မြဲေဍာင္ဓရ္သှလ မပၱံသှမသုန္, သှဒၥါံ ..................(သှလ)
(၃) သႜးေကႜံပိုန္ျဒပ္အုိႆုီတုဲ ပြမတိတ္ျဂိဳပ္ ဂႜါဲဓရ္ ..........(ေနကၡမၼ)
(၄) ပညာမေလပ္တီေကတ္ခုိဟ္, ပေရံ .........................(ပညာ)
(၅) မႝဳံကုဪဇဲသြက္ဂြံေကႜာန္ကေမႜာန္ခုိဟ္ခုိဟ္ .................(၀ှရိယ)
(၆) မႝဳံကုဪစုိတ္မေလပ္ေအင္ဒုင္ .................................(ခႏၱှ)
(၇) မင္မြဲကတိက၀တ္လၸာ္ခုိဟ္ ................................(သစၥ)
(၈) ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ဗုိန္ဇၞံ .......................................(အဓိ႒ာန)
(၉) ဓရ္သၬဳိက္ဆာန္ဟြံမြဲကုဪအပုိင္ျခာ ...........................(ေမတၱာ)
(၁၀) မႝဳံကုဪစုိတ္တန္ၾကန္ .........................................(သမာဓိ) ....ဣ၀ြံ ဒွ္ ပါရမှ (၁၀) ျပကာရ။
ဒႝါဲဏံ ဟုိတ္နဴမိက္ဂြံေသာင္ကဠးကုဪ ဓရ္ေမတၱာမြဲေဟင္တုဲ အလုံပါရမှ (၁၀) သာ္ဂွ္ ဟြံဆက္ေသာင္ဏာ။
ဓရ္ေမတၱာမိက္ဂြံသၢး ဒႝါဲဏံဂွ္ ခမှသင္တံကုီ သုီကုဪခရွ္ေကာန္ဗုဒၶဘာသာတံ မေဖ်ံဒၞံင္ေမတၱာ နကုဪဂါထာ မႝဳံတံေဍံ ကရဏှယ မတၳကုသေလန တံမဒွ္ရ။ ကုညးမဂြံေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္ေမတၱာဟံြမြဲကုဪအပို္င္ျခာတံဂွ္ ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံသာ္ ၾကက္ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္မာန္ သာ္ဏံ ထၞံက္ထ႟းလ၀္ ပႛဲ ေမတၱာ သုတ္ ႏြံပႛဲ အဂုၤတၱရနိကာယ္ ေတံ။
ႛဲညးမၢး ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံ သာ္ဂွ္ေရာ?
(၁) ဂြံတိက္ဗြဲတသုိက္
(၂) ဂြံငၝဳဟ္ကၱဳဪဗြဲတသုိက္
(၃) သြပ္လၸအ္နိမိတ္ဟြံခုိဟ္တံဂွ္ ဟြံဒးလၸအ္
(၄) ညးဂမႜဳိင္ သၬဳိက္ဆာန္ဇကု
(၅) ကေလာ္လကုိဟ္တံ သၬဳိက္ဆာန္ဇကု
(၆) ေဒ၀တၜတံ ဒးမင္မြဲ
(၇) လြဟ္လနက္ ဂ်ိ ပၞတ္တံ ပႜဳီပႜာ္ဇကုဟြံမာန္
(၈) ကႅိဂြံဒုင္စသုိင္တသုိက္ဍဳင္ျဗဳီ ။ ဣ၀ြံ ဒွ္ဒတုဲဖုဪ ဒၥါံသာ္ ပႛဲကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ဓရ္ေမတၱာရ။
ကရုဏာ - "သဘၜတႜဳင္လအာ မႝဳံကုဪဆႏၵေစတနာ မိက္ဂြံပါဲေကႜံဒဒုိက္ညးဂမႜိဳင္" အဟိတ ဒုကၡာပနယန ကာမတာ ကရုဏာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ခုဒၵကနိကာယ္ သုတၱနိပါတ္ အ႒ကထာ)။ "ဓရ္ဆာန္ဍဴ (ကရုဏာ) ကၱဳဪဒွ္ ကာလဆုဪဂဗေကတ္ဒဒုိက္ ညးသအာင္မဒးဒုင္စသိုင္" ပရဒုေကၡ သတိ သာဓူနံ ဟဒယကမၸနံ ကေရာတှတိ ကရုဏာ (အတုိင္ကႜဳင္နဴ ၀ိသုဒၶိမဂ္္)။ က်ာ္ၾတဲဍဳိက္ေပင္တၜကုဪဓရ္ကရုဏာ ဟြံမြဲကုဪပေတာံ႓တ္တုဲ ညးဆာန္ဍဴသတ္တံ ဟြံရုဲအ၀ဲ ေဍာတ္ေဇႝာ၊္ ဇၞာပ္သတ္ႏြံကုဪလမ်ဳီအုိႆုီဂွ္ ညးႏြံဓရ္ကရုဏာတုပ္သၞဟ္ဖအုိတ္။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ညးေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ပုဦသတ္တံ တႝဟ္နဂြံစြံဓရ္ကရုဏာ ပႛဲလၱဴဇကုဇကု၊ ယ၀္ႏြံကရုဏာလၱဴဇကုမၢး လၱဴညးမြဲသအာင္ေလ၀္ေထက္ကုဪဒးႏြံကရုဏာ။ ပႛဲဓမၼပဒ, ဒ႑၀ဂ္ေတံ ဟုီလ၀္ "ဇၞာပ္သတ္တံ လကုိတ္ဘဲဒဏ္၊ ဇၞာပ္သတ္တံ ေဖက္ဘဲဂစုိတ္၊ လမ်ဳီညး ညးဂုိဟ္။ ပၱဳပ္ေပၱာံကုဪဇကုတုဲ ဂဗၻဟြံျပဳိက္ဂစုိတ္ ဟြံေသင္မၢး ဂဗၻဟြံကုဪျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံ။"
မုဒိတာ - ဍဳိက္ေပင္တၜကုဪစုိတ္မမိပ္ျမဟ္ လၱဴညးမြဲသအာင္တုဲ မႝဳံလက္သဏ္ ပြမအုိဟ္တၞဳိဟ္စုိတ္ လၱဴညးမႝံဳကုဪပုိန္ျဒပ္ဂႜိဳင္ဂႜင္။ ကုညးမေဇႝာ္ပၞ၀္လ၀္ ဓရ္မုဒိတာတံဂွ္ မေလပ္ျပဳိက္ဂစုိတ္ ဖအုိတ္ေကႜံ စုိတ္အကုသုဪယုတ္မာ မပၱံကုဪ ဣႆာေစာန္စုိတ္တံမာန္ရ။
ဥေပကၡာ - လစြံစိုတ္ႏြံဗြဲမဇၨ်ဟ္လၱဴသတ္တံအုိႆုီ မမိက္သၢး။ က်ာ္သဗၺညဳ ဍဳိက္ေပင္တၜကုဪသမာဓိတုဲ ဆလအ္မွ စုိတ္ညးဟြံခ်ှဂတ၀္ ကာလဂြံဆုဪေကတ္သတ္တံ ကၱဳဪဒွ္မံင္ဒဒုိက္စုိတ္ ဒဒုိက္ကာယ၊ မုဟိုတ္ေရာဟုီေတွ္ က်ာ္ၾတဲ အနဳညာတ္ကႜဳိဟ္တီေကတ္လ၀္ သတ္တံအလုံအုိႆုီဂွ္ ကၱဳဪဒွ္ဟုိတ္နဴကုဪဒဒုိက္တုဲ ကေမႜာန္ကမ္ညးကုဪညးေဟင္ ဒးဒုင္ျပဳေျပင္ဒၞံင္။ က်ာ္သဗၺညဳ ဂြံညာတ္ေကတ္ သတ္တႜဒဒုိက္တုဲ မိပ္ျမဟ္စုိတ္ဟြံေသင္၊ ဟြံသၸဂရုကုဪသတ္တံဏံေလ၀္ဟြံေသင္၊ နဴကုဪ ျဂင္တီေကတ္ဓရ္ အလုံအုိႆုီတုဲဂွ္ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ သြက္ဂြံဟံင္ျပာ္သတ္္တံေဟင၊္ ပ်းကႜဳင္ဂႜံင္တရၜ ေဒႜာံေဗၱာန္ကႜဳင္ သြက္သတ္တံ ဂြံတိတ္ဗႜးနဴဒဒုိက္ရ။
ေသၝ၀္ဂႜိပ္အာလၸာ္သှမသုန္မၢး သှလကႜာတဲအုိတ္ "ပါဏာတိပါတာ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေ၀င္ပါဲေကႜံ နဴပြမျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံ" သာ္ဏံ ပုဦေကာန္ဗုဒၶဘာသာတံဗြဲမဂႜဳိင္ ေဒၢတ္မင္မြဲတၜအုိတ္။ ရန္ကုဪပုိဒ္မၢး 'ပါဏ' ေတွ္ လဂြံကုဪ သတ္ဍာ္, သတ္ဒုဪ, သတ္အာကာသ တံအလုံအုိႆုီ။ ေဒၢတ္ေ၀ဒ မိန္ဗဗႝးတံ မဂုိင္ေကတ္လ၀္ ရၜ၀ြံမၢး ဂစုိတ္သတ္တိရစၧာန္ဂမႜဳိင္တုဲ ပြမပူဇၜယဇ္ဂွ္ က်ာ္သဗၺညဳ တးပါဲလ၀္။ ေဒၢတ္၀ြံ ေထက္ကုဪဒးပ်ဳတ္ေဗၵက္၊ ဒွ္ကေမႜာန္ ဟြံမြဲကုဪဒတုဲဖုဪ မႝဳံစုိတ္ၾကံၾကဓဇန္သှ၊ ဂစုိတ္သတ္ပူဇၜယဇ္တုဲ ကႅိဂြံတသုိက္ဂွ္ ဒွ္ဓရ္တှတိတၳိတံရ။
ရံင္ကုဪကူဋဒႏၱသုတ္ ႏြံပႛဲဒှဃနိကာယ္ေတံ ဗဗႝးကူဋဒႏၱ ေကင္သၞာန္လ၀္က်ာ္ စပ္ကုဪပူဇၜယဇ္။ ဂလာန္ဗဗႝးသၞာန္ဂွ္ "ကေမႜာန္ပူဇၜယဇ္ ဍဳိက္ေပင္ကုဪအဓိပၸါယ္ဂွ္ မူေရာ?" က်ာ္ၾတဲသွ္ေသာင္ကုဪဗဗႝး ကေမႜာန္ပူဇၜယဇ္ ႏြံကုဪအခက္ခုဲေအာန္တုဲ ကႅိဂြံဒတုဪဖုဪဂႜဳိင္။ ကေမႜာန္တံဂွ္ "ပူဇၜယဇ္ နနဲေဒၢတ္ေ၀ဒဂွ္ ၀ါတ္ေလ၀္၀ါတ္ဂါတ္ တိရစၧာန္တံေလ၀္ ဆီပၚဍာ္ေဇြာ၀္ ဒးဒုင္ပကာဂစုိတ္ဂႜဳိင္၊ စႝးမပတိတ္ဆီ ဂစုိတ္တိရစၧာန္တံဂွ္ ကုဪဒါန္ပိ႑ပါတ,္ ကုဪဒါန္ဌာန္ဒၞံင္ သြက္ခမှၾတဳံ ခမှျဗၜ, သၸစ႟ဳဲေစ႟ာ္ကဪုက်ာ္ဓရ္သင္, မင္မြဲေဍာင္ဓရ္သှမသုန္တံဂွ္မၢး မႝဳံကုဪဒတုဲဖုဪဂႜဳိင္တုဲ ဆီဒးပၚဍာ္ဒးေဇြာ၀္နဴဇေရင္တိရစၧာန္တံေလ၀္ ဟြံမြဲသက္သက္ရ။"
သာဓကမြဲပႜန္ ယ၀္ဒးထ႟းဏာမၢး ေပႝာ၀္ကုဪဓရ္သၞိင္စကၠ၀၀္ (၁၀) ျပကာတံဂွ္ ပြမစုဪဒႝါမင္မြဲ မပၱံသတ္ဒုဪ သတ္တႜေသႝင္တံဂွ္ေလ၀္ ပါလုပ္မြဲသာ္ကုီ။ ဣဏံဂွ္ ဒွ္ေဒၢတ္သၞိင္မႝဳံကုဪဓရ္။ အလုဪသှေခတ္ပစၥဳပၸန္ဏံေလ၀္ ညံင္ကုဪ မပၱံဂကူတိရစၧာန္နာနာတံ ဟြံဂြံေကႜံကႜက္အာအုိတ္ဂွ္ ႏြံကုဪတာလ်ဳိင္ကုီရ။
ေဒၢတ္ပြမေ၀င္ပါဲ နဴပြမျပဳိက္ဂစုိတ္လမ်ဳီသတ္တံဂွ္ ေကာ္ဂး ေဒၢတ္အဟႎသ တုဲ ဓရ္ဏံဂွ္ ေဒၢတ္တၜဆအယာံမာတ္ ပႛဲဗုဒၶဘာသာသၞးဟြံေသင္ ဂကူဘာသာနာနာတံေလ၀္ ေဒၢတ္တၜအုိတ္။ ပဟုိတ္ကုဪ ဓရ္အဟႎသဏံတဲု ညးလၝဳဪ မပၱံကုဪရဲေရွ္ေသွ္ဘာသာဂ်ိင္တံ ေဒၢတ္တၜ ဗြဲမသၠာတ္ျမဟ္စုိပ္လအိတ္(extreme)။ ဆဂး ဂကူဗုဒၶဘာသာတံ ေ၀င္ပါဲေကႜံဓရ္ေဒၢတ္သၠာတ္ျမဟ္စုိပ္လအိတ္တုဲ ေဒၢတ္တၜဓရ္မဇၨ်ိမပဋိပဒါ မဒွ္ဂႜံင္တရၜလေဒါ၀္ေဟင္။ သုီဟြံမြဲကုဪေစတနာ ပဟုိတ္နဴကာယတုဲ ယ၀္သတ္ မိက္ကုဪမြဲၞမြဲခ်ဳိတ္အာမၢး ဟြံအာစိုပ္ကမ္ဂစုိတ္တုဲ ကမ္ဏံဟြံကုဪဖုဪ၊ သာ္ဏံ လဂြံကုဪလညာတ္ဗုဒၶဘာသာ။ ဂြံကုဪလညာတ္ဂကူဂ်ိင္တံမၢး ေစတနာ ႏြံဟြံမြဲဂွ္ ဒွ္ပဓါနဟြံေသင္ ပဟုိတ္နဴကာယဏံ ယ၀္သတ္္မမိက္ကုဪမြဲၞမြဲခ်ဳိတ္အာမၢး ကႅိေလာန္အာဒုဟ္ကမ္ဂစုိတ္သတ္တုဲ ကမ္ဏံၾကက္ကုဪဖုဪေဟင္ရ။
တႝဟ္နဂြံေဆ၀္ဒ၀္ဘဲအႏၱရာဲမၝးသႏၳာန္တုဲ ျပဳိက္ဂစုိတ္ သတ္မေလပ္သၸကုဪယဲဘဲမာန္ မပၱံကုဪ ဂမိတ္ ရုဲ တံဂွ္ေလ၀္ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴဓရ္အဟႎသ။ ရဲသၞာတုဪေခႝ၀္တံ ရန္ကုဪေခႝ၀္ဇကု ဂြံဗႜးဘဲနဴစၞစေခႝ၀္တုဲ သုင္ေစာဲဍာ္ဓါတ္(chemical)ဂွ္ေလ၀္ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴဓရ္အဟႎသ။ ဟိုတ္ဂွ္ရ ဓရ္ဏံဂွ္ ဂြံေဒၢတ္ဍဳိက္က္ေပင္င္ ဟြံေလာဲသြာ သာ္ဏံ ညးလၝဳဪတံ ေလပ္ခ်ပ္စဒွ္ရ။ ဇၞာပ္သတ္မသၸအႏၱရာဲကုဪဇကု ေအင္ဒုင္တုဲ ပ်ဲဇကုဇကုစုဪကုဪဒွ္ဒဒုိက္မၢး တုပ္ပၞာညံင္မေဒၢတ္ဓရ္သၠာတ္ျမဟ္ကုီ။ ေဒၢတ္ဓရ္သၠာတ္ျမဟ္ဂွ္ က်ာ္ၾတဲဟြံကုဪျဇဟတ္။ က်ာ္ေဒႜာံေဗၱာန္လ၀္ ညံင္ဟြံဂြံဒတံုေစွ္ ပႛဲေဒၢတ္ဓရ္သၱာတ္ျမဟ္တုဲ ညံင္ဂြံလြှပရာ ပၱိတ္ျဇဟတ္ သြက္ဒတုဲဖုဪဇကုဇကု ေကုာံသြက္ဒတုဲဖုဪညးသအာင္မာန္ရ။
ဂႜးတိပုဦမပဒတၜမံင္ဏံဂွ္ ဒွ္ဌာန္ဒတန္ဟြံေသင္ကုဪတသုိက္ဍာံျပတုဲ လမ်ဳီသတ္မြဲမြဲ ဂြံဂ်ဳိင္အာဂွ္ေလ၀္ ဗြဲမဂႜဳိင္ေတွ္ သတ္မႝဳံကုဪအေစာံျဇဟတ္ေဇႝာ္ေဇႝာ္တံ မေလပ္သၸအႏၱရာဲကုဪသတ္ေဍာတ္တ္တံ။ ညံင္ရၜညးဟုီစ ကေဇႝာ္ စကေဍာတ္၊ ကေဍာတ္ စအိက္ငၝာ္ကုီ။ က်ာ္သဗၺညဳ ဟုိတ္နဴတီေကတ္လ၀္ ဒဒွ္ ဘ၀သတ္တံ ဟြံမြဲကုဪအရာသၬဳိက္မႜိဳက္တုဲ ဟုီတြံလ၀္ "ေလာကဏံ တန္တၜဒၞံင္ ပႛဲကုဪဒဒုိက္ ဒုေကၡ ေလာေကာ ပတိ႒ိေတာ
(သံယုတၱနိကာယ္)"
္
