16.2.13
15.1.13
ျပာသာဒ္ဖ်ၜသြ၀္ အခုိက္ကႝာ ဗုဒၶဘာသာ ဂကူရခုိင္
ျပာသာဒ္မန္ကုဪရခုိင္ဂွ္ ညးလုဪေက်၀္ေရာ သာ္ဏံ မိက္ဂြံပၚပါဲတုဲ ပတုိန္ဏာလ၀္ဟြံေသင္ရ။ နဒဒွ္ဗဟုသုတ ဂြံဆုဪညာတ္အာ ျပာသာဒ္ ဇြသင္ဂကူရခုိင္တံတုဲ ပတုိန္ထ႓းဏာလ၀္ရ။
(မိက္ဂြံဆက္ဗုဪ ဍဳဪလၱဴလိက္ဏံ)
12.1.13
9.3.10
သဘာ၀ဓရ္႓ုိဟ္လလံ
အေကၠာစၦိ မံ အ၀ဓိ မံ၊
အဇိနိ မံ အဟာသိေမ။
ေယ စ တံ ဥပနယွ ႏၱိ၊
ေ၀ရံ ေတသံ န သမၼတိ။ (၃-ဓမၼပဒ၊ ယမက၀ဂ္)
ညး ေကင္ေက႟ဟ္လက္လ၀္အဲ၊ ညးေကင္ဍဳဪဍဳိက္ပ်ဲပ်ာံလ၀္အဲ၊ ညးေကင္ေကတ္ဇႝးလ၀္အဲ၊ ညးေကင္ဂုိင္ကႜတ္ေကတ္လ၀္ျဒပ္အဲ၊ သာ္ဏံ ဒက္လ၀္၀ဲ ေပႝာတ္လ၀္ပႛဲကုဪဂႜံစုိတ္ေတံတြဳဪမၢး ပႛဲညးဂွ္ သႝ၀ဲလလံ႓ုိဟ္အာဟြံမာန္။
အေကၠာစၦိ မံ အ၀ဓိ မံ၊
အဇိနိ မံ အဟာသိေမ။
ေယ စ တံ ႏုပနယွ ႏၱိ၊
ေ၀ရံ ေတသ’ူ ပသမၼတိ။ (၄-ဓမၼပဒ၊ ယမက၀ဂ္)
ညး ေကင္ေက႟ဟ္လက္လ၀္အဲ၊ ညးေကင္ဍဳဪဍဳိက္ပ်ဲပ်ာံလ၀္အဲ၊ ညးေကင္ေကတ္ဇႝးလ၀္အဲ၊ ညးေကင္ဂုိင္ကႜတ္ေကတ္လ၀္ျဒပ္အဲ၊ သာ္ဏံ ဟြံဒက္လ၀္၀ဲ၊ ဟြံေပႝာတ္လ၀္ပႛဲကုဪဂႜံစုိတ္ေတံတြဳဪမၢး ပႛဲညးဂွ္ သႝ၀ဲလလံ႓ုိဟ္အာမာန္။
26.1.10
ကႛဳိပ္သၠဳိပ္ေဇႝာ္အုိတ္ဂွ္ စုိတ္
မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊
မေနာေသ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပဒုေ႒န၊
ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ ဒုကၡ မေႏြတိ၊
စကၠံ၀ ၀ဟေတာ ပဒံ။
စုိတ္ေဟင္ ဒွ္ပဓါန္ အာဂတပႜတရၜ သဘၜဓရ္ဂမႜဳိင္ရ။
စုိတ္ေဟင္ဒွ္ေဇႝာ္သၠဳိပ္သၠတုဲ အရာအုိတ္သုီတုဲတၜနကုဪစုိတ္အုိတ္ရ။
ဒုင္သဇုိင္ကုဪစုိတ္ျဂဳိဟ္စာဗြဲအပႛဲတုဲ ဟုီဂးတၜ ေကႜာန္သၸတၜ
ခ်ပ္တၜမၢး၊ ဟုိတ္နဴကုဪဟုီဂး ေကႜာန္သၸ ခ်ပ္တၜ နကုဪစုိတ္ျဂဳိဟ္စာဂွ္ရ၊
ညံင္ပၞာလၞာ္ဇုိင္ဂႜၜ ေရင္တႜဳင္ဏာစက္သႜာကြှ မဗက္အာကုီ၊ ဒဒုိက္မဗၱံကုဪ
အပါဲဂွ္ ေဒၢတ္ဗက္အာပူဂုဪဂွ္ ဗြဲေလၞင္ေလၞင္ေရာင္။ (၁-ဓမၼပဒ၊ ယမက၀ဂၢ)
မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊
မေနာေသ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပဒုေ႒န၊
ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ သုခ မေႏြတိ၊
ဆာယာ၀ အနပါယိနှ။
စုိတ္ေဟင္ ဒွ္ပဓါန္ အာဂတပႜတရၜ သဘၜဓရ္ဂမႜဳိင္ရ။
စုိတ္ေဟင္ဒွ္ေဇႝာ္သၠဳိပ္သၠတုဲ အရာအုိတ္သုီတုဲတၜနကုဪစုိတ္အုိတ္ရ။
ဒုင္သဇုိင္ကုဪစုိတ္လ်ဳင္ျဇဳင္သႛဳိက္ဗြဲအပႛဲတုဲ ဟုီဂးတၜ ေကႜာန္သၸတၜ
ခ်ပ္တၜမၢး၊ ဟုိတ္နဴကုဪဟုီဂး ေကႜာန္သၸ ခ်ပ္တၜ နကုဪစုိတ္လ်ဳင္ျဇဳင္သႛဳိက္ဂွ္ရ၊
ညံင္ပၞာသႝိင္ဇကု မဗက္အာဇကုကုီ၊ တသုိက္မဗၱံကုဪ
မႝိဟ္သြ၀္ဂွ္ ေဒၢတ္ဗက္အာပူဂုဪဂွ္ ဗြဲေလၞင္ေလၞင္ေရာင္။ (၂-ဓမၼပဒ၊ ယမက၀ဂၢ)
14.12.08
23.11.08
31.12.07
လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (...နိဂုီ...)
က်ာ္ၾတဲ မစုိန္ဒွ္တၜ အၥာမႝိဟ္ေဒ၀တၜ လုကၜ ၄၅ ၀ွ္ တြံပ်းဒၞံင္ဓရ္ ကုပုဦသတ္တံ နကုဪကျမၜဂလာန္မၢး .. ဓရ္အဲက်ာ္မြဲေဟင္ ဍာံအိုတ္၊ ဓရ္ညးတႝဟ္သအာင္တံ ေဗႜတ္မံင္.. သာ္ဏံ ညးဟြံေကင္ဟုီလ၀္မြဲေလွ္။ ပူဂုဪလုဪမြဲဟြံဟုီ အေခါင္ခ်ပ္ ဗြဲမသႜးပြး ဍဳိက္က္ေပင္င္ ႏြံရ။ ဗ်ဴဟာက်ာ္မလးကုဪလ၀္ဂွ္ ပြမဂႜာဲစၞှစၞတ္ အရာလုဪဍာံ အရာလုဪေဗႜတ္ရ။ ဇၞာပ္မႝိဟ္ ဟြံဂြံ႐ုဲဂကူသႜဳင္ ဂကူသ၀္ က်ာ္ေကာ္ဘိက္လ၀္ တႝဟ္နကုဪကႜဳင္စၞှစၞတ္(ႚဟိ ပႆိေကာ) ဓရ္သစၥ ညးမတြံလ၀္ရ။ သုီကုဪဟြံဂြံစၞှစၞတ္ ဟုိတ္ဖုဪၾကက္ဓရ္ က်ာ္မတြံလ၀္ အုပ္ေကႜံလညာတ္ညာဏ္ ပႛဲအယာတ္မာတ္ ေ၀င္ပါဲစႝဖ်ဳန္ဟြံသအးဇၝးဂွ္ ဒွ္ေကာန္ဗုဒၶဘာသာ ေဇတ္တ္မြဲ ဟြံဂြံစၞတ္။ စပ္ကုဪစႝစတုဲ ဟြံေထက္ကုဪဒွ္ ဟုိတ္ေစာဒနာကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ရ။
သြက္ပုဦမႝိဟ္တံ ဂြံဂ်ဳိင္အာလမ်ဳီ စႝအာဟာရဂွ္ ဒွ္အဓိကေဇႝာ္မြဲရ။ ေပႝာ၀္ကုဪပစၥဲပန္ျပကာ (စႝအာဟာရ၊ ဌာန္ဒၞံင္၊ ဗြဳိက္လတက္၊ ဂဥဳဲဇဗ) မေလပ္ထံက္ပခုိင္ကုဪပုဦမိႝဟ္တံ စႝအာဟာရဂွ္ ပါလုပ္လႝိဟ္မြဲကုီ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ က်ာ္တြံလ၀္ "ဇၞာပ္သတ္တံ ဂြံဒတူလုိင္မံင္ဂွ္ ပဟုိတ္နဴစႝအာဟာရ (သေဗၺသတၱာ အာဟာရ႒ိတိကာ)"။ ပႛဲကုသလသံယုတ္ ႏြံပႛဲသံယုတၱနိကာဲေတံ က်ာ္ၾတဲ ေကင္ေဒႜါံေဗၱာန္လ၀္ သၞိင္ပေႆနဒှကုသလ တႝဟ္နဂြံတီဗႝတ္ဗ႟တ္ လၱဴစႝအာဟာရ (ေဘာဇန မတၱညဴ). စႝအာဟာရ ဂကူလုဪဟြံဟုီ ဖ်ဳန္ကုဪဒွ္ ေခႝ၀္ကုဪဒွ္ စမၢးဒးတီဗႝတ္ဗ႟တ္ရ။ ဣဏံဂွ္ စပ္မံင္ကုဪေဒၢတ္၀ိနဲ က်ာ္ပညပ္လ၀္ ဟုိတ္ခမှတံ ဂြံေဒၢတ္ေ၀င္ပါဲစႝ ၾကၜနဴအခိင္ေဒါ၀္တၝဲတုဲ။ စေလာန္အာနဴဗႝတ္ဗ႟တ္မၢး ေလပ္သၸကုဪလႝဳဟ္ဒကုဲမာန္ သာ္ဏံ ဂြံဆုဪေကတ္ ပႛဲသိဂၤလသုတ္ ႏြံပႛဲဒှဃနိကာဲေတံရ။ ခမှသင္တံ ကုိပ္ကႜာနဴဟြံကုဪပုိန္ဏီ မႝဳံအေလံ မေလပ္ဗၥာရဏာကုဪစႝေဘာဇုိန္ (ပိ႑ပါတ ပေစၥေ၀ကၡဏ)ရ။
ပႛဲကုဪပုတၱမံသသုတ္ က်ာ္ၾတဲတြံလ၀္ကုဪခမှတံ ဗုီဂြံဗၥာရဏာ ေပႜာပ္ဂႜံစုိတ္ လၱဴစႝအာဟာရ (ကဗဠှကာရ အာဟာရ) - တႝဟ္နဂြံမိပ္ျမဟ္ေ၀င္ျဂဳိင္ ညံင္ေကာန္ငၝာ္သၞတ္ကုီ၊ တႝဟ္န႓ူမာဲတၜ ညံင္သၞာလက္ပႜဳဲ လက္ဗန္ကုီ၊ တႝဟ္နဂြံညိဂၛိဂၛာတ္ က်ဳိင္က်၀္ ညံင္ျဗၜစရာဲဍဳင္ကုီ၊ တႝဟ္နျဗံက္ျဗ ညံင္သၞာေလွ္ကုီ၊ မပၱံသာ္၀ြံ ေပႜာပ္ဂႜံစုိတ္တုဲ သၸျပဘုိက္ စႝအာဟာရေဘာဇုိန္ဟြံေထက္။ ပြမေပႜာပ္ဂႜံစုိတ္ ညံင္ကာယဏံ ဂြံတန္တၜအာ၊ ညံင္ဂြံေပႜင္ေကႜံ အႏၱရာဲ ပႛဲသႏၳာန္ မၝးသႏၳာန္၊ ညံင္ဂြံေဒၢတ္ဓရ္ ဗြဲမဒးရး မပၱံသာ္၀ြံ ပျပဘုိက္စႝအာဟာရေဘာဇုိန္ေထက္ရ။
က်ာ္ၾတဲဗဒွ္လ၀္ကုဪဥပမာ ညံင္ရၜသမၻာကုဪတႜသၝိ အေဃာကြာ္အာမံင္တရၜကႏၱာဗၱှ မႝဳံတရၜဗႝတ္႓ုိတ္ ၁၀၀ ေယာဇနာ၊ ဟုိတ္နဴအဟင္တေဟာ၀္ ေကႜာ၀္ဗ်ဳဪဗြဲမေလာန္တဲု စေထာံဖ်ဳန္ေကာန္သႛဳိက္ဇကု။ မိက္ဂြံဒုင္စ႐ွ္သာဖ်ဳန္တုဲ စေလ၀္ဟြံေသင္၊ ဗြဲေတၞင္ သီုဟြံမြဲကုဪေစာဲလာံ ဟုိတ္နဴမိက္ဂြံအာစုိပ္တရၜ ဇကုမရန္တၞံလ၀္တုဲ မဒးစေရာင္။ နနဲသာ္ဏံကုီ စစႝမၢး ဗြဲဟြံမြဲကုဪအေစာဲလာံ ေထက္ကုဪဒးစစႝ။ မိက္ဂြံအာစုိပ္ တုိင္ပၠၜဗုဒၶဘာသာ မတြံဂး ဒႝါဲဌာန္႓ုိဟ္ၾသဳိဟ္မၢး ေ၀ါဟာမၢး "ဒးစုိတ္"ေကုာံ "မိက္ဂြံ"တံဂွ္ ဒးၾတှေကႜံေရာင္။
စႝအာဟာရဂွ္ ကိစၥေဇႝာ္ ပႛဲဘ၀ပုဦမႝိဟ္တံရ။ ပႛဲပုတၱမံသသုတ္ေတံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ အာဟာရပန္ဂကူ -
၁) အာဟာရ မေလပ္ထံက္ပခုိင္ကုဪ႐ူပခႏၶ .........(ကဗဠှကာရ အာဟာရ)
၂) အာဟာရ မထံက္ပခုိင္ကုဪ အာ႐ုီထၞတ္ဒြအ္ ....(ဖႆ အာဟာရ)
၃) အာဟာရ မထံက္ပခုိင္ကုဪ ေစတနာစုိတ္ .......(မေနာသေဥၥတန အာဟာရ)
၄) အာဟာရ မထံက္ပခုိင္ကုဪ ၀ိညာဏစုိတ္ .......(၀ိညာဏ အာဟာရ)
ဘ၀ခမှသင္တံ ဟုိတ္မႝဳံအေလံမဂယုိင္လမ်ဳီ နပြမေဂၝင္စပိ႑ပါတ္၊ နပြမျပာပ္ေစွ္ကုဪပုိန္ သၝိညးမဘိက္နိမန္တံတုဲ ၀ိနိေထက္ကုဪဒးေဒၢတ္ စပ္ကုဪပျပဘုိက္အာဟာရေဘာဇိုန္တံဂွ္ က်ာ္ပညပ္လ၀္ကုဪရ။ ယ၀္ရစႝအာဟာရ မဂပ္၀္ကုဪဒါန္တံ ဒွ္ဖ်ဳန္မၢး စာ္စႛးနဴ ဟုိတ္ပိသာ္ (ဟြံညာတ္၊ ဟြံမိင္၊ ဟြံမြဲေသႜဟ္ပၞာ) တုဲ အေခါင္ပျပဘုိက္ႏြံ။ ခမှသင္တံ ဟုိတ္နဴဒွ္ညးမထိင္ဒ၀္ မင္မြဲလ၀္ ကာယကမ္၊ ၀ါစှကမ္တုဲ ဒးေ၀င္ပါဲ စစႝ ညံင္ဟြံဂြံေလာန္အာနဴဗႝတ္ဗ႟တ္၊ ဒးေပင္ကုဪဂႝပ္စုိတ္ ပႛဲစႝ ဗြဲမေလာဲသြာမာန္။ ပဟုိတ္နဴစႝတုဲ စုိတ္ဟြံေထက္ကုဪလုီ။ ပူဂုဪမစစႝေလာန္အာနဴဗႝတ္ဗ႟တ္ဂွ္ ဒွ္ညံင္ရၜ ညးဟြံမြဲကုဪဓရ္ခ်ပ္ဗၥာ၊ ဟြံမြဲကုဪပညာရ။ ကုညးဂွ္ ပဟုိတ္နဴ ဂြံမိပ္ျမဟ္လဟိင္လဟာဲ၊ ဂြံဒွ္ဓရ္မာန္၊ ဂြံဂၛိဂၛာတ္ကယ်ဳိင္ကယ်၀္၊ ဟြံေပင္တၜပၞိက္စိုတ္၊ ဟြံတီတၜဗႝတ္ဗ႟တ္၊ ဟြံမြဲကုဪဓရ္ဗၥာ လၱဴစႝတုဲ ပျပဘုိက္စႝတံဂွ္ရ။
စႝအာဟာရဂွ္ ဒွ္အရာ၀တၳဳမြဲသၞးဟြံေသင္ ညံင္ကာယ ဂြံခ်ှကသှမံင္မာန္ဂွ္ေလ၀္ ဟုိတ္မသၸကုဪစိ နဒဒွ္ အာဟာရပစၥဲမြဲ ထၼံက္ထ႟းလ၀္ ပႛဲျပကုိဟ္ပဌာန္ေတံရ။ အာဟာရဏံ ေလပ္ထံက္ပခုိင္ကုဪပုဦ႓ါသာ္ - ထံက္ပခုိင္စပ္ကုဪ႐ုပ္ ေကုာံထံက္ပခုိင္စပ္ကုဪနာံ။ အာဟာရဏံ ဟုိတ္မေလပ္ထံက္ပခုိင္ကုဪနာံကုီတုဲ ေဆင္စပ္မံင္ကုဪသၨဳိင္ဓရ္ကမၼပႜန္ေရာင္။ အာဟာရဂွ္ ဒွ္ညံင္ရၜပစၥဲမြဲတုဲ ..ဥပမာ.. ဟုိတ္နဴအာဟာရဒွ္တုဲ ႐ုပ္ေလ၀္ဒွ္ကုီ၊ ဟုိတ္နဴအာဟာရပႜဳိတ္တုဲ ႐ုပ္ေလ၀္ပႜဳိတ္ကုီရ။ ဂႜံင္တရၜဂြံပလုိတ္႐ုပ္ဂွ္ ဒွ္ဂႜံင္တရၜမဂၢင္ ဒၥါံရ။ အာဟာရသမုဒယာ ႐ူပသမုဒေယာ၊ အာဟာရနိေရာဓာ ႐ူပနိေရာေဓာ၊ အယံ ႚ၀ အရိေယာ အ႒ဂႋေကာ မေဂၢါ ႐ူပနိေရာဓ ဂါမိနှ ပဋိပါဒါ (ကႜဳင္နဴသံယုတ္)။
28.12.07
လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (က႑ - ၅)
ျပသႝာစပ္ကုဪစဖ်ဳန္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္ပႛဲေကာန္ဗုဒၶဘာသာ အၾကာညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ေကုာံညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္။ ဟုိတ္ေဍံဂွ္ ညးတံ မိက္ဂြံသၸျပာကတ္ ကုဪဓရ္ေဒၢတ္ပဋိပတ္ ညးတံမေဒၢတ္မံင္တံဂွ္ နဒဒွ္ျပဲသႜဳင္ လၱဴေဒၢတ္မြဲလၸာ္ေတံဏီ ဂြံအဓိပၸါဲရ။ ျပသႝာဏံ မံက္ကႜဳင္ ဗြဲမဂႜဳိင္ ဂြံဆုဪေကတ္ အၾကာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၊ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံ။ လညာတ္ပၚျခာသာ္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ဟုိတ္နဴကုဪ ျပ၀ံက္နိႆာယလၝဳဪတံ ပံက္ကႜာဲလ၀္ ေဗႜတ္မွာမံင္ေဏာင္ အၥာလၝဳဪတံ မွတ္ဂုိင္လ၀္သာ္ဏံရ။ ဆဂး မူဒးဗၥာရဏာေထက္ စပ္ကုဪကိစၥဏံေရာေတွ္ ဇၞာပ္ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာတံ ဒွ္ညးမစဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္တုဲ ဇၞာပ္မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံေလ၀္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္။ ဣဏံဂွ္ တန္တၜကုဪ ဟလဲစုိတ္ (စုိတ္၀ါသနာ) ပူဂုဪမဒုင္စသုိင္ ပႛဲလၱဴဟုိတ္ပေရာပရာ ညးမကႜိဳဟ္ခႜင္ေကတ္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကဪုေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ကုဪ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲမဟာယာနသုၾတဂမႜဳိင္ မပၱံကုဪ သုရဂၤမ သုၾတ၊ ျဗဟၼဇလ သုၾတ၊ အဂုၤလိမာလ သုၾတ၊ မဟာေမဃ သုၾတ၊ လကၤာ၀တာရ သုၾတ၊ မဟာပရိနိရ္၀ါန သုၾတ၊ လိက္ကႝပ္ျဗဟၼနက္တံရ။ တးပါဲေကႜံ လညာတ္မဟာယာနညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံတုဲ ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံ ပညဳင္ထ႟းလ၀္ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲျပကုိဟ္ေထရ၀ါဒ မပၱံကုဪ ၀ိနယပိဋက ခန္ေဒ၀တတၱ၊ ပေရာသၠဳိပ္ပႝာန္သှဟ ကုဪဒါန္သြဖ်ဳန္၊ ဇှ၀ကသုတ္ ႏြံဿမဇၨ်ိမနိကာဲ၊ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ခန္ကမၼရပုတၱ၊ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္တံရ။ ဂေကာညးႏြံပၞိက္စဖ်ဳန္ ေကုာံညးဟြံစဖ်ဳန္တံ ပဓါန္ကုဪသုတ္ ဗြဲလၱဴေတံတုဲ ထ႟းကႜဳင္သက္သှအုိတ္ရ။
ဂြံဗွ္ေကတ္လိက္ပေရင္ ပါေမာကၡ ေအမ္ သှ၀သူရိယ ခ်ဴလ၀္ဂွ္ ညးေသၝ၀္ဂႜိပ္အာ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္တုဲ ညးဟုီ "က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္"ရ။ အတုိင္အကံက္ ကႜဳင္နဴဘာသာသံသာၾကဳိတ္မၢး က်ာ္ၾတဲေျမာ္လ၀္ "ပပၱံနဴတၝဲ၀ြံတုဲ မႝးတံဒးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေရာင္ သာ္ဏံ အဲက်ာ္ ကုဪေဒႜါံေဗၱာန္ကုဪကြးတံရ"။ ဂလာန္ပုိဒ္ဏံ ေကႜံဒၞံင္ပႛဲဘာသာပါဠိေရာင္။ ပႛဲဘာသာသံသာၾကဳိတ္ဂွ္ ဂလာန္ဏံႏြံတုဲ ပႛဲဘာသာပါဠိဂွ္ ဂလာန္ဏံ ဟြံမြဲမၢး အာကာရမပလွ္လ၀္ပုိဒ္ဏံ ပႛဲပါဠိေတံဟာ? ဟြံေသင္မၢး အာကာရမထပ္ဗေပင္စုတ္လ၀္ ပႛဲသံသာၾကိဳတ္ဟာ? သာ္၀ြံ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာ။ သာ္လုဪဟုီဟုီ ညးဟလုိင္ ပေတွ္ေကတ္လ၀္ ေလၞင္ေတႝာ၀္ေထရ၀ါဒဂွ္ ဒွ္ေလၞင္ေတႝာ၀္ မင္မြဲလ၀္ဓရ္က်ာ္ နဴတမ္မူလ မပၱဳိန္လ၀္ ပထမသံဃာယနေတံရ။ ပဟုိတ္နဴ ဂြိင္ကုဪညးဗြဲဲဲၾကၜတံ နုက္ပၱိတ္ေထာံ ၀ိနဲသိကၡာလၝဳဪတံဂွ္တုဲ ပတိုန္ကႜဳင္လ၀္သံဃာယနရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ဂလာန္မၢး က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ဂွ္ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာေကြံ။ ဗြဲမေစွ္စးကုဪဂလာန္ဏံပႜန္ဂွ္ ဒွ္လကၤာ၀တာရ သုၾတ ကႜဳင္နဴမဟာယာနတံ၊ သုၾတဏံ ခႝံဗဒွ္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံ အၾကာ ၃၅၀ ကုဪ ၄၀၀ A.C. သာ္ဏံ ညးဂမႜိဳင္ပေတွ္ေကတ္လ၀္ရ။ က႑မရနဳက္ကုဪဒၥါံ မပ်ဳတ္ေဗၵက္လ၀္ စပ္ကုဪဖ်ဳန္ ႏြံပႛဲသုၾတဏံေလ၀္ တန္ဒွ္ ထပ္ဗေပင္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံေဏာင္။
ျပသႝာမေစွ္စးမံင္ လၱဴမစဖ်ဳန္ဏံ ဂြံဆုဪေကတ္ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ဂြံကုဪပုိဒ္မၢး သူကရမဒၵ၀ (စႝက်ာ္ၾတဲ မပျပဘုိက္ၾကၜအုိတ္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ)။ အၥာအ႒ကထာတံ ပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သူကရမဒၵ၀ နာနာသာ္ရ။ ေသၝ၀္ရံင္အာ အတုိင္ျပ၀ံက္သၞ၀္ေတံညိ။
၁) ဖ်ဳန္ကႜိက္ (ဖ်ဳန္ကႜိက္ဗႜာဲေလ၀္ဂး)
၂) ႓င္ဒုန္ မြဲနဲပႜန္ ေပ၀္တာ
၃) ပၱဳိဟ္မြဲဂကူ ဒႝာဲကႜိက္တံ လႝိန္ဗပိန္လ၀္
၄) ယၞဳဂဥဳဲမြဲဂကူ
၅) ပုင္႓ုိဟ္ ပဍဳန္လ၀္ နကုဪဓမ္မသုန္ဂကူ မကၱဳဪဒွ္ နဴကုဪဂႜၜေၟာံ
၆) ဖ်ဳန္ကႜိက္ျဂဳိပ္ေၟာံ႓တ္႓တ္
လညာတ္တႝဟ္ျခာဗြဲလၱဴေတံဂွ္ အတိုင္ကႜဳင္နဴ ဥဒါနအ႒ကထာ ေကုာံဒှဃအ႒ကထာရ။ ရံင္ကုဪအဓိပၸါဲပံက္လ၀္ နာနာသာ္ေတံတုဲ မုပုဦဒးလၝတ္ဒႝါဲဏံေရာဟုီေတွ္ ညးမကႜာဲပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သဒၵါမၢး သုကရမဒၵ၀ဂွ္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဟာ ညးစဖ်ဳန္ဟာ သာ္ဏံ ပုဦတီေကတ္ဟြံမာန္။ ပသၨဳိင္ကုဪ ဟုိတ္မပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ နာနာသာ္တုဲ ပႛဲအၾကာေထရ၀ါဒတံဂွ္ေဟင္ ေစာဒနာကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္မံင္ေေရာင္။ ညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲဟြံကုဪပုိန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ။ ဆဂး ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲကုဪပိုန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵရ။
ပႛဲကုဪမဟာယာနသုၾတေတံ ဟုီလ၀္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ဒွ္ညံင္ရၜမဖံက္ပလုီေထာံ ဓရ္ကာရုဏာေဗာဓိသတ္ကုီ။ ပႛဲကုဪပါဠိေထရ၀ါဒတံေလ၀္ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တုဲ စေခႝ၀္ဂွ္ ဟြံထံက္ဂလာန္တုဲ တးပါဲလ၀္ေဏာင္ သာ္ဏံ ဟြံထၼံက္ထ႟းလ၀္ရ။ မိက္ဂြံေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေလ၀္ ေထက္မံင္မိက္ဂြံသၢးရ။ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ စဖ်ဳန္ေတွ္ တုပ္ညံင္ရၜဟလုိင္တိုန္ ရုင္ဂစိုတ္သတ္တံတုဲ ဒွ္ဟုိတ္မေလပ္သၸကုဪ သတ္တိရစၧာန္တံ ညံင္ဂြံခ်ဳိတ္ ဂႜဳိင္ကုဪျပေကာဋိကုိဋ္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဂွ္ ကၱဳဪဒွ္ကုဪကုသုဪတုဲ ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္ပၱဳိန္ဓရ္ကုသုဪကုီ။ ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံေလ၀္ ပၱဳိန္ကႜဳင္ေစာဒနာပႜန္ရ။ အယာံမာတ္ရာန္စဖ်ဳန္ နဴကုဪဖ်ာဂွ္ မုဟြံေဆင္စပ္ကုဪေဒၢတ္သှလတုဲ လုကၜဟြံျပဳိက္ဂစုိတ္ နကုဪအလုဪဇကု မြဲသာ္ပႜန္ ဖေအာ၀္ကုဪညးတႝဟ္ျပဳိက္ဂစုိတ္မၢး ဟြံအာစုိပ္ဒုဟ္ကမ္ဂစုိတ္ရ။ အယာံမာတ္စဖ်ဳန္ ယ၀္ခါရဒွ္ညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ဒွ္ညးကုဪျဇဟတ္ကုဪဂစုိတ္မၢး ရဲညးဟြံစဖ်ဳန္တံေလ၀္ မုဟြံတႝဟ္ျခာကုဪညးစဖ်ဳန္တံရ။ မုဟုိတ္ေရာဟုီေတွ္ ဂြံကႅၣိဂြံေၾသာံသၝဳတံဂွ္ သၞာဗၝတံ ဒးထဲတိ၊ ဒး႓ံက္တိ၊ ဒဂေစဟ္ေခ်ာဲတုဲ သတ္တံဗြဲမဂႜဳိင္ ဒးခ်ဳိတ္အုိတ္ရ။ ဟုိတ္နဴဟုိတ္သာ္ဏံတုဲ ဂြံကႅိဂြံေခႝ၀္တံဂွ္ေလ၀္ သတ္တံဒးခ်ဳိတ္၊ ေခႝ၀္ဂြံဍဳိပ္ဍၜ ဂြံဗႜးဘဲစၞတံဂွ္ေလ၀္ ဒးသုင္ေစာဲဍာ္ဂဥဳဲဓါတ္ပႜန္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကုဪဖ်ဳန္တံ သၸအထံက္ကုဪဇှ၀ကသုတ္ ႏြံပႛဲမဇၨ်ိမိနကာဲေတံတုဲ မိက္ဂြံပညဳင္ထ႟း ဒဒွ္ရက်ာ္ၾတဲကုဪအေခါင္ ကုခမှတံ ယ၀္တိတ္ဗႜးနဴဟုိတ္ပိသာ္ (ဟြံဂြံညာတ္၊ ဟြံဂြံမိင္၊ ဟြံဒွ္လ၀္ေသႜဟ္ပၞာ) မၢး ပျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ေထက္။ ႓ုိန္ဂွ္ကုီေလ၀္ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ဟြံဒုင္တဲ ဟုိတ္ပိသာ္ဏံရ။ ပဟုိတ္နဴဟုိတ္ပိသာ္ဏံတုဲ သုီဟြံမြဲကုဪေစာဲလာံ ဂပ္၀္စစႝဖ်ဳန္ဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဒုင္တဲဟြံမာန္။ ညးတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စႝမဖ်ိန္လ၀္နကုဪဂ်ိတံ ယ၀္ကုဪဒါန္မၢး ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံ စေထက္ဟာ? (ဖ်ဳန္ဂွ္ ပၱဳိန္လ၀္ဥပမာကုဪဂ်ိ မိက္ဂြံသၢးဒႝါဲဏံ)။ ညးတံမမိက္ဂြံဟုီဂွ္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ေလပ္သၸကုဪစုိတ္ကႜိခႛက္တုဲ ကၱဳဪဗဒွ္ကုဪအကုသုဪကမ္ရ။
ညးလၝဳဪတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စဖ်ဳန္မၢး ဓရ္တဏွာ ဟြံၾတှေစွ္တုဲ ယ၀္ရေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္မၢး ဓရ္ကုသုဪမမိက္ကုဪမြဲမြဲ ကၱဳဪဒွ္မာန္။ ပဟုိတ္နဴကုဪ လၞိဟ္ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဂႜဳိင္ကႜဳန္ပႛဲလုိက္ဏံတုဲ နဲကဲဍဳန္တုိပ္ေလ၀္ ေဇႝာ္ေမာ၀္တုိန္ကႜဳင္။ ပႛဲဍဳင္ၾကဳက္ေတံမၢး စႝဂ်ဳင္ (wheat)၊ ႓ဲခႝက္ (soya ဂွ္ကႜာဲလ၀္ ႓ဲခႝက္) တံဂွ္ ညးတံေကႜာန္ဗဒွ္လ၀္ နနဲဖ်ဳန္ကုီရ။ ႓ုိန္ရဖ်ဳန္ေပၱာံကုီေလ၀္ ယ၀္ရႏြံကုဪအေစာဲလာံမၢး တုပ္ပၞာညံင္စဖ်ဳန္ကုီရ။ စဖ်ဳန္ေပၱာံဗုီဏံဂွ္ ညံင္ရၜလီဠာန္စဇကုဇကု၊ တဏွာေစာဲလာံေလာန္ကာဲ ပေရံနဴစဖ်ဳန္ဏီရ။
႐ွ္သာဖ်ဳန္ဂွ္ ခုိဟ္နဴ႐ွ္ေခႝ၀္၊ ခုိဟ္နဴ႐ွ္စႝတႝဟ္ဏီ ဗုီဏံ ညးမြဲေလ၀္ ဟြံဂံင္ကုဪသၢဳတ္သြာတ္။ ႐ွ္သာခုိဟ္ ႐ွ္သာပေရံဂွ္ တန္တၜကုပူဂုဪ မဒုင္စသုိင္တံရ။ ေပႝာ၀္ကုဪအာ႐ုီၾတၜသာ္ က်ာ္ေဒႜါံေဗၱာန္လ၀္ သြက္ဂြံၾတှေဖ်ံဂွ္ အာ႐ုီဒုင္စသုိင္႐ွ္သာေလ၀္ ပါလုပ္ကုီတုဲ မူရၜစႝဂကူလုဪမြဲဟြံဟုီ ေစာဲလာံေလာန္ကာဲမၢး ဒွ္ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္တုိန္ ဓရ္ကိေလသကုီရ။ ပႛဲေလာက မႝဳံကုဪကြတ္သိပၸံ ဂတာပ္ေခတ္ဏံ ရန္ကုဪပေရင္ပိုန္တုဲ မႝိဟ္တံေကႜာန္ဗဒွ္တိုန္ စႝစနာနာသာ္ရ။ စႝစမတၞဳဲတၜကုဪဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံ၊ မသကၠဳဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံတုဲ ေလပ္သၸကုဪညးမစတံ ဂြံေထႝမ္စပ္ကုဪစႝတံဂွ္ရ။ မႝိဟ္တံေလ၀္ ေထႝမ္စပ္ေစာဲလာံတုိန္ကုဪ စႝမဖွ္သာ္တံဂွ္တံဂွ္တုဲ "အဲဒးစုိတ္စႝစဏံ၊ အဲဒးစုိတ္စႝစေတ၊ံ အဲမိက္ဂြံစႝဏံ၊ အဲမိက္ဂြံစစႝေတံ" သာ္၀ြံဗုီညးဗုီအဲ ဟုီစမံင္အုိတ္ရ။ ေ၀ါဟာမၢး 'ဒးစုိတ္၊ မိက္ဂြံ'တံဂွ္ ဒွ္႐ုိဟ္ကႝက္ဒဒုိကဍာံျပ္ (ဒုကၡသစၥ) ေရာင္ဂွ္ လညာတ္ဗုဒၶဘာသာႏြံသာ္ဏံရ။
ရံင္ကုဪစႝပူဂုဪဂွ္မစတုဲ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ကႜာဟြံေထက္၊ ဗုီညးမစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကကုီရ။ နနဲသာ္ဏံကုီ ညံင္ညးစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးကုီရ။ လဂြံကုဪဓရ္က်ာ္မၢး အေစာံစရာဲ ေဒၢတ္ပဋိပတ္ပူဂုဪဂွ္ ကိစၥေဇႝာ္ေလာန္တုဲ စႝပူဂုဪဂွ္မစဂွ္ ဟြံဒွ္အဓိကရ။ တႝဟ္နထပ္ပ်းကုဪလညာတ္ဏံ - မြဲအခိင္ေတံ က်ာ္ေကင္ေသာင္ကဠးလ၀္ကုဪ ဗဗႝးကႆပ ပေရာဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲ။ ဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲဂွ္ ဒွ္သြက္ညးမေဒၢတ္ဓရ္ဒုႆှလ (ေဒၢတ္ဟြံမြဲကုဪသှလ) မပၱံကုဪ ျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ကုဪဘဲပ်ဲပ်ာံ၊ ကႜတ္၊ လီစႝာဲတံတုဲ ဟြံဒွ္သြက္ညးစဖ်ဳန္တံရ (ကႜဳင္နဴ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္)၊ တင္ပတ၀္ကႛဳိပ္က်ာ္ မေသာင္လ၀္ဏံဂွ္ တႝဟ္နဂြံပ်းကုဪအဓိပၸါဲ သၞဴအျမၜသမ္အုဲ (အာမဂႏၶ)၊ တႝဟ္နမိက္ဂြံဟုီထုိင္သး ခမှညးမပဒတၜမံင္ ဗြဲဟြံမြဲကုဪ ဆႏၵဒုင္စသုိင္အာ႐ုီတံရ။
26.12.07
လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (က႑ - ၄)
ေပႝာ၀္ကုဪသှမသုန္ ဂကူဗုဒၶဘာသာတံ မဒၢဳိန္ေဒၢတ္ဒၞံင္ "ေ၀င္ပါဲနဴျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္"ဂွ္ ဒွ္သှကႜာတဲအိုတ္မြဲ။ တႝဟ္နဂြံပခုိင္ကုဪဂေကာံမႝိဟ္မႝဳံပႛဲလုိက္ဏံတုဲ သှလဏံ ေကတ္လ၀္ဒႝါဲက႑ေဇႝာ္မြဲ ဂးစဂြံရ။ က်ာ္သမၼာသမၺဳဒၶ တြံေဒႜါံေဗၱာန္လ၀္ကုဪပုဦမႝိဟ္တံ အယာံမာတ္ဒးေ၀င္ပါဲနဴမဂစုိတ္မႝိဟ္သၞးဟြံေသင္ သတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီ ဟြံဟုီဂးေဍာတ္ေဇႝာ္တံဂွ္ေလ၀္ ဒးေ၀င္ပါဲေရာင္။ လဂြံကုဪသတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီ ပႛဲဗုဒၶဘာသာတံမၢး ႏြံပန္ဂကူ ရၜ၀ြံ ပံက္ထ႟းလ၀္ပႛဲကုဪအဘိဓရ္ကုီ သုီကုဪဂြံဆုဪေကတ္ပႛဲမဟာသှဟနာဒသုတ္ ႏြံပႛဲမဇၨ်ိမနိကာဲေတံရ။
သတ္ပန္ဂကူတံဂွ္တုန္ -
(၁) သတ္ကၱဳဪဒွ္နဴခၞာဲ ..........................(အ႑ဇ)
(၂) သတ္ကၱဳဪဒွ္နဴဂ၀္ဂႝၜ ......................(ဇလဗုဇ)
(၃) သတ္ကၱဳဪဒွ္နဴခၞိက္ဟန္ဗန္ ............(သံေသဒဇ)
(၄) သတ္ကၱဳဪဒွ္ျပာကတ္တုိန္အလုဪလုဪ (ၾသပါပါတိက) ဣ၀ြံဂြံကုဪသတ္ႏြံကုဪလမ်ဳီအုိႆုီ။
သတ္ႏြံမံင္ပႛဲနရက္ကုဪဒွ္၊ ျပဳိတ္ကုဪဒွ္၊ တိရစၧာန္ကုဪဒွ္၊ မႝိဟ္ကုဪဒွ္၊ ေဒ၀တၜကုဪဒွ္၊ သတ္တံဏံအုိႆုီဂွ္ ဂြံကုဪေ၀ါဟာပါဠိမၢး "သဗၺပါဏ"ရ။ ေ၀ါဟာ "ပါဏ" အတိုင္အဘိဓါန္ပါဠိအဂၤလိက္ ပံက္လ၀္မၢး ဂြံကုဪ "သတ္တႜဒဒုိက္"။ အၥာလၝဳဪတံဟုီ ပါဏ သဒၵါဂွ္ ဂြံကုဪသတ္ အ၀ဲေဇႝာ္တုဲ သတ္မေဍာတ္ေသာဲေလာန္တံ ဟြံပါလုပ္။ ဇၞာပ္သတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီ ဂစုိတ္မၢး သှလမဒွ္ကႜာအုိတ္ဏံ လုီလာ္တုဲ အာစုိပ္ဒုဟ္တုပ္သၞဟ္ဟာ? သာ္ဏံ ညးလၝဳဪတံ သၞာန္တၜအိုတ္ရ။ ပါဏ သဒၵါ မႝဳံပႛဲသှလဏံ ႓ုိန္ရဂြံအဓိပၸါဲ သတ္အိုႆုီကုီေလ၀္ ဒုဟ္မကုဪဖုဪတံဂွ္ ဟြံတုပ္သၞဟ္ မိက္ဂြံသၢးရ။ ယ၀္ဂႜာံဗွ္ရံင္ ပႛဲကုဪ၀ိနယပိဋက၊ မဟာ၀ဂၢေတံ ခမှတံဂစုိတ္မႝိဟ္မၢး အာစုိပ္ပါရာဇိက ႏြံကုဪဒုဟ္ေဇႝာ္ေလာန္။ ဂစုိတ္သတ္ သအာင္နဴမႝိဟ္မၢး ဟြံအာစုိပ္ပါရာဇိကတုဲ ႏြံကုဪဒုဟ္ေဍာတ္ရ။ ဟုီမြဲသာ္ပႜန္မၢး ဂေကာံမႝိဟ္ဂြံႏြံကုဪပေရင္ဂုီကႜဳီ ေ၀င္ပါဲနဴပြမဂစုိတ္မႝိဟ္ဂွ္ ပၞိက္ေဇႝာ္ဗြဲမေလာန္ရ။
ပါဏ သဒၵါ ပႛဲသှလဏံဂးလ၀္သတ္တံအုိႆုီတုဲ သတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီဖအုိတ္ဂုိင္ေကတ္မၢး အဂၤသာ္လုဪဍဳိက္ေပင္မွ ဂြံဒုင္ယၞဳညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံေရာ? အတုိင္ပြံက္ဋှကာပံက္လ၀္ ဂြံဒုင္ယၞဳညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံဂွ္ အဂၤႏြံမသုန္သာ္ -
(၁) သတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီေလ၀္ဒးဒွ္၊
(၂) ပြမစၞတ္လ၀္ သတ္မႝဳံကုဪလမ်ဳီေလ၀္ဒဒွ္၊
(၃) စုိတ္မမိက္ဂြံဂစုိတ္ေလ၀္ဒဒွ္၊
(၄) ပြမပၱိတ္လြှပရာ ညံင္သတ္ဂွ္ ဂြံခ်ဳိတ္ေလ၀္ဒဒွ္၊ မြဲနဲပႜန္ ဖေအာ၀္ကုဪညးတႝဟ္ဂစုိတ္ေလ၀္ဒဒွ္၊
(၅) သတ္ဂွ္ လမ်ဳီဒးအုိတ္အာေလ၀္ဒဒွ္၊ (ကႜဳင္နဴအ႒သာလိဏှ၊ အကုသလကမၼပထကထာ)
အဂၤ မသုန္သာ္ဏံ ဍဳိက္ေပင္မၢး ဂြံဒုင္ယၞဳညးျပဳိက္ဂစုိတ္ရ။ ရံင္ေကတ္ကုဪ အဂၤမသုန္သာ္ဏံတုဲ ပြမဂစုိတ္အလုဪဇကုကုဪဒွ္၊ ဖေအာ၀္ကုဪညးမြဲသအာင္ဂစုိတ္ကုဪဒွ္၊ ဒုင္စသုိင္ဖုဪဒုဟ္တုပ္ဟၞဟ္မံင္ရ၊ ံယ၀္ညးမမိက္ကုဪမြဲမြဲ ဒးအုိတ္အာလမ်ဳီ ဟုိတ္နဴဟိုတ္႓ါသာ္ဏံမၢး ခမှတံ အာစုိပ္အာပတ္တတိယပါရာဇိက။ ခရွ္တံေလ၀္ နနဲသာ္ဏံကုီ ဂစုိတ္နကုဪတဲဇကုကုဪဒွ္၊ ဖေအာ၀္ညးမြဲသအာင္ကုဪဒွ္ ကႅိေလာန္အာဒုဟ္ျပဳိက္ဂစုိတ္ရ။ ဖ်ဳန္ဇကုမစဂွ္ေလ၀္ ယ၀္ကႅိဂြံနင္လ၀္ ဟုိတ္နဴဟုိတ္႓ါသာ္ဏံမၢး ဟြံဒွ္ဖ်ဳန္သအးဇၝးတုဲ ကုညးဂွ္ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴ ပထမသှလ ေကာ္ဂး "ပါဏာတိပါတကမ္္" ရ။
ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီ - ဖ်ဳန္မႝဳံပႛဲဖ်ာ မဂစုိတ္လ၀္တုဲတုဲတံဂွ္ ဒွ္ဖ်ဳန္ဟြံသအးဇၝးဗႜးဒုဟ္၊ ဒွ္ညံင္ရၜမကုဪလ၀္ျဇဟတ္ ထံက္လ၀္ဂလာန္ကုဪရဲသၞာဂစုိတ္သတ္တံ ဂြံဂစုိတ္ဟလုိင္ပၱဳိန္တိရစၧာန္ သြက္ညးရာန္တံရ။ ႓ိုန္ရဟြံဖေအာ၀္လ၀္နကုဪ၀ါစှကုီေလ၀္ ပြမရာန္ဖ်ဳန္တံဂွ္ တုပ္သၞဟ္ညံင္ရၜထံက္ဂလာန္ကုဪဂစုိတ္ကုီ ဟိုတ္ဂွ္ရ ဟြံတိတ္ဗႜးနဴဒုဟ္။ လညာတ္ကႜဳိဟ္ခႜင္ ႏြံသာ္ဏံတုဲ ညးလၝဳဪတံေ၀င္ပါဲကႜဳင္ဖ်ဳန္။ ယ၀္ခါရ ပထမသှလဏံဟုီလ၀္ အလုံသတ္အုိႆုီ ဟြံဟုီဂးေဇႝာ္ေဍာတ္မၢး စအယာံမာတ္ေခႝ၀္ေလ၀္ ဟြံဗႜးဒုဟ္တုဲ ကႅိေလာန္အာသှဏံမာန္။ မုဟုိတ္ေရာဟုီေတွ္ စၞေဍာတ္ေသာဲတံ ႏြံမံင္ဇၞာပ္ေခႝ၀္၊ သာ္ဏံ ညးစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ပၱဳိန္ေစာဒနာကုီရ။
ပထမသှလဏံ ယ၀္ပုဦေသၝ၀္ဂႜိပ္ကုဪ အဂၤမသုန္သာ္ မထၼံက္ထ႟းလ၀္လၱဴေတံမၢး ရာန္စဖ်ဳန္မႝဳံပႛဲဖ်ာတုဲတုဲတံဂွ္ ဟြံဆက္စပ္ကုဪပထမသှလဏံ။ စၞှစၞတ္ရံင္ အဂၤသာ္ဏံမၢး ဂစုိတ္သတ္ဗြဲတုိက္ရုိက္ (ေနယ်တၱ)ေလ၀္ဟြံဒွ္၊ ဗြဲလေစွ္တုိက္ရုိက္ (နှတတၳ)ေလ၀္ဟြံဒွ္တုဲ ဟြံအာစုိပ္ဒုဟ္ျပဳိက္ဂစုိတ္။ ဆဂး ပူဂုဪဂွ္ ယ၀္အေစာဲလာံလၱဴဖ်ဳန္ ေလာန္ကာဲမၢး ႓ုိန္ဟြံအာစုိပ္ဒုဟ္ဂစုိတ္ကုီေလ၀္ တုပ္ညံင္ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္ပၱဳိန္ကိေလသစုိတ္ကုီ။ အေစာဲလာံလၱဴဖ်ဳန္ ေလာန္ကာဲအာမၢး ကာလဖ်ဳန္ဟြံမြဲပႛဲဖ်ာေတွ္ ျပဳိက္ဂစုိတ္ကႜဳင္နအလုဪဇကုကုီ ဟြံေသင္မၢး ဖေအာ၀္ကုဪညးသအာင္ကုီ ျဇဟတ္ဓရိုဟ္သာ္ဏံ ဒွ္ကႜဳင္မာန္။ စရုိတ္သာ္ဏံ ဓလုီကႜဳင္ပႛဲဇကုမၢး ပဟုိတ္နဴ ကိေလသေစာဲလာံလၱဴဖ်ဳန္တုဲ ပထမသှလဏံလုီမာန္။
ယ၀္ရဟြံညာတ္လ၀္၊ ဟြံမိင္လ၀္၊ ဟြံဒွ္မံင္ေသႜဟ္ပၞာ ဖ်ဳန္ရန္လ၀္သြက္ဇကုတုဲ ျပဳိက္ဂစုိတ္လ၀္မၢး ခမှတံ ပျပဘုိက္ေထက္ သာ္ဏံ က်ာ္သမၼာသမၺဳဒၶ ကုဪလ၀္အေခါင္ရ။ ခမှလက္ထက္က်ာ္ေတံ ညးသအာင္သႜးကုဪဒါန္တုဲမွ ဂြံဂယုိင္အာလမ်ဳီတုဲ ခမှတံ ဂြံဂႜာဲဒုင္ဒါန္ဖ်ဳန္ဂွ္ ဟြံသၞဟ္ရထလးလးရ။ ညးတံၾတှေကႜံဓရ္ကိေလသေစာဲလာံ လၱဴစႝစအုိႆုီတုဲ အတုိင္ညးမကုဪဒါန္ဂွ္ေဟင္ ဒးပျပဘုိက္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ကိစၥျပသႝာ ကုဪျဇဟတ္ကုဪညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံဂွ္ ဟြံဆက္စပ္ကုဪ ခမှလက္ထက္က်ာ္ေတံရ။
ညးမစေခႝ၀္တံေရာ အေစာဲလာံလၱဴစေခႝ၀္ ေလာန္ကာဲမၢး ကႅိေလာန္ပထမသှလ ဟြံမာန္ဟာ? ဥပမာ၊ ညံင္ရၜညးမစေခႝ၀္တံ တုဪေခႝ၀္သြက္ဂြံစအာအရုိဟ္တၝဲကုဪဒွ္၊ တုဪေခႝ၀္သြက္ဂြံပၱဳိန္ဗြ၀္ဖ်ာကုဪဒွ္၊ ကာလတိရစၧာန္တံ ဟြံေသင္မၢး စၞစေခႝ၀္တံ ကႜဳင္ပလုီေခႝ၀္တံဂွ္မၢး သုင္ေစာဲကေပါတ္ၾကိယာမမိက္ကုဪမြဲမြဲတုဲ ဒးဗက္ဗၵၜသတ္တံဂွ္ရ။ ဗြဲတြဳဪမယုတ္ ဒးကုဪဘဲ၊ ဒးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံဂွ္ တႝဟ္နဂြံမင္မြဲ ေခႝ၀္ဇကုမတုဪလ၀္တံဂွ္ရ။ အေခတ္လၞဳဟ္ဏံ ရဲသၞာတုဪေခႝ၀္တံ သုင္ေစာဲဍာ္ဂဥဳဲဓါတ္ (chemical) သြက္ဂြံဂစုိတ္စၞစေခႝ၀္တံဂွ္ရ။ ယ၀္ဒွ္သာ္ဏံမၢး ေခႝ၀္မကႅိဂြံ မဖွ္သာ္၀ြံေလ၀္ ဟြံသအးဇၝးတုဲ ညးမစေခႝ၀္ဂွ္ ဟြံဗႜးနဴပထမသှလကုီရ။ ညးမရာန္စေခႝ၀္နဴဖ်ာကုီေလ၀္ တုပ္ညံင္ရၜထံက္ဂလာန္ သြက္ဂြံတုဪဟလုိင္တုိန္ေခႝ၀္တုဲ ကုဪဂစုိတ္ဟလုိင္တိုန္သတ္တံကုီရ။
ရံင္ကုဪအစပ္သၢးကႜဳင္လၱဴေတံတုဲ အယာံမာတ္စစႝအာဟာရ ဖ်ဳန္ကုဪဒွ္ ေခႝ၀္ကုဪဒွ္ ယ၀္ဟြံဂစုိတ္နကုဪအလုဪဇကု၊ ဟြံဖေအာ၀္ညးသအာင္ဂစုိတ္မၢး ဟြံကႅိေလာန္အာပထမသှလရ။ ပထမသှလဂြံလုီဂွ္ ဒးဂစုိတ္နကုဪ ကာယ၊ နကုဪေစတနာႏြံႏြံ ပြမဖေအာ၀္ညးသအာင္ဂစုိတ္၊ ယ၀္ေစတနာဟြံမြဲမၢး ကမ္ဂစုိတ္ ဟြံအာစုိပ္ဒတုဲ။ 'ေစတနာဟံ ဘိကၡေ၀ ကမၼံ ၀ဒါမိ' ရန္ကုဪပါဠိဏံမၢး ကမ္ဂွ္ ဒွ္ေစတနာရ။ ရံင္ကုဪသာဓက စှပ်းလ၀္ဗြဲလၱဴေတံတုဲ ရာန္စဖ်ဳန္ႏြံမံင္ပႛဲဖ်ာတုဲတုဲဂွ္ ဟြံကႅိေလာန္အာပထမသှလရ။ ကမ္ဂစုိတ္ဏံ တန္တၜကုညးမဂစုိတ္သတ္ သြက္ဂြံသြံပႛဲဖ်ာရ။
25.12.07
လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (က႑ - ၃)
လညာတ္မဟာယာနလၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္္
ကာလခမှမဟာယာန နဴဍဳင္အိႏၵိယတံ ေကႜာံအာပၱန္သာသနာ ပႛဲဍဳင္တိဗက္ ဍဳင္ၾကဳက္ေတံ ညးတံေဇႝာ္ေမာ၀္ပၱဳိန္သာသနာ အံင္ဇႝးအာဟုီစဂြံ။ ဘာညးတံသုိင္ခႝံဂွ္ ေဇႝာ္သႜဲလးဗြဲမေလာန္၊ဲ အရွာံဘာညးတံမြဲမြဲ ႏြံကုဪတိဂႜဳိင္ကုဪႚက။ ကုိပ္ကႜာနဴ မဟာယာနတံ ဟြံဂြံစုိပ္ဍဳင္ၾကဳက္ဏီ ဂကူၾကဳက္တံ ေရွ္ေသွ္မံင္သာသနာခုိန္ပ်ဴရွာတ္(Confucius)။ အခုိက္ကႝာခုိန္ပ်ဴရွာတ္တံမၢး ညးတံဟြံဂယုိင္လမ်ဳီ နပြမေဂၝင္ေစွ္္စပိ႑ပါတ္ ညံင္ခမှႏြံပႛဲဍဳင္အိႏၵိယေတံ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ခမှမဟာယာနတံ စုိပ္အာတိဍာ္ဒႝါဲေဖ်ံသၨဳိင္တၞိတုဲ ညံင္အခုိက္အလုိက္ညးတံဂွ္ ဒးေဒၢတ္မံင္အာရ။ ဘာခမှသင္မဟာယာနတံ ႏြံကုဪအရွာံတိ သႜဲလးေလာန္တုဲ ဂြံအေခါင္တုဪေခႝ၀္ေက၀္္ သြက္ဂြံဂယုိင္အာလမ်ဳီအရိုဟ္တၝဲရ။ ေဂၝင္စပိ႑ပါတ္ ညံင္ကုဪဍဳင္အိႏၵိယေတံ ဟြံသၞဟ္ရထတုဲ နဴကုဪစုိပ္အာဌာန္တိဍာ္တၞိဂွ္ စတုဪတိုန္ေခႝ၀္၊ စေဒပ္ျခဳိင္တိုန္ေဇြာံမ၊ စဍဳန္တုိပ္စအလုဪလုဪခမှသင္တံတုဲ ဗၵမ္ဖၜစဒွ္ကႜဳင္ပႛဲဘာလက်ာ္ရ။
လဂြံကုဪသုၾတဏံမၢး -
(၁) တိရစၧာန္ ႏြံပႛဲပစၥဳၥၥၥပၸန္ဏံ ေကင္ဒွ္လ၀္ မသေကာေဒံဇကု နဴဘ၀အတိက္ေတံမာန္။
(၂) မိမကုီ သုီကုဪကေလာမသဇကု အာကၱဳဪဒွ္တိရစၧာန္ ပႛဲအနာဂတ္ေတံမာန္။
(၃) သုီကုဪဟြံေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္အုိတ္သုီ ပဟုိတ္နဴအခုိက္ကႝာတုဲ ဖ်ဳန္မဖွ္သာ္၀ြံ စေထက္မံင္ ရၜသာ္၀ြံ …….ယုတၱိဟြံမြဲ။
(၄) ဖ်ဳန္ဟုီဂွ္ ဒွ္ခႏၶသမ္အုဲ (ဟြံမြဲငၝဳဟ္မး)၊ ဒွ္ဟုိတ္မႝဳံကုဪအရာကႛဳဟ္ေမႜံဇအုိန္ဇရ။
(၅) ျပ၀မေလပ္ျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံဂွ္ ဓရ္ေဖက္ဂၞံက္ျပးဇးအာပႛဲကုတိရစၧာန္တံမာန္။
(၆) ဖ်ဳန္အုိတ္သုီတံဂွ္ ဒွ္ဇြသမ္အုဲေဟင္။
(၇) ညးမစဖ်ဳန္တံဂွ္ ကၱဳဪဗဒွ္ကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကမာန္တုဲ ဒုင္စသုိင္ရသာရုီ။
(၈) မႝိဟ္ဂွ္ ဒွ္သတ္မေလပ္စဖ်ဳန္ဟြံေသင္။ ဣ၀ြံ ဓရ္ဒၥါံသာ္တြံလ၀္ပႛဲသုၾတဏံရ။
(၁) သုီကုဪဟြံပရွ္ဒုင္ခ်ပ္လ၀္ ကႅိဂြံလ၀္ဖ်ဳန္ဏံ။
(၂) သုီကုဪဟြံအာတ္လ၀္ ကႅိဂြံလ၀္ဖ်ဳန္ဏံ။
(၃) သုီကုဪဟြံကုဪလ၀္ျဇဟတ္ဓရိုဟ္ ကႅိဂြံလ၀္ဖ်ဳန္ဏံ။ ထ႟းဟုိတ္ပိသာ္ဏံတုဲ ဖ်ဳန္သအးဇၝး ဂးဟြံဂြံ ……ဟုိတ္ဂွ္ရ ဒးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္။ ပါဲနဴဏံပႜန္ ဟုိတ္ဗြဲမဂႜဳိင္ဂႜင္ ေသာင္ကႅးလ၀္ပႛဲသုၾတဏံရ။
သက္သှသာဓက မဟာယာနတံ ထံက္ပခုိင္ကုဪညးစေခႝ၀္တံဂွ္ ဗြဲမဂႜိဳင္ဂႜင္ ဂြံဆုဪေကတ္ ပႛဲကုဪသုရဂၤမသုၾတပႜန္။ ေပႝာ၀္ကုဪသက္သှသာဓကဂမႜဳိင္ပႛဲသုၾတ၀ြံ သက္သိသာဓက ကိစၥေဇႝာ္(၅)တပ္ မိက္ဂြံကံက္နုက္ပၱိတ္ကုဪပႜန္။ ေသၝ၀္ဗွ္ေစွ္အာ ဗြဲသၞ၀္ေတံညိ -
ပႛဲလညာတ္မဟာယာနတံမၢး စႝစပ္ကုဪဖ်ဳန္သတ္တံအုိတ္သုီဂွ္ နဒဒွ္စႝစဟြံေထက္ သာ္ဏံ ေဆ၀္ဒ၀္တာဒႝါလ၀္ရ။ ဇၞာပ္မႝိဟ္ ဟုိတ္နဴမိက္ဂြံတိတ္ဗႜးနဴဒဒုိက္တုဲ ဒးေ၀င္ပါဲစႝတံဂွ္ရ။ မိက္ဂြံတိတ္ဗႜးနဴဒဒုိက္၊ မိက္ဂြံကႅိဂြံဓရ္သမာဓိမၢး ဒးေဒၢတ္ဓရ္ဇ်ာန္ရ။ ဂြံေဒၢတ္ဓရ္တံဏံမာန္ဂွ္ ဒးႏြံဓရ္ေမတၱာ လၱဴသတ္တံ၊ ဒးေ၀င္ပါဲစဖ်ဳန္သတ္တံရ။ ေ၀င္ပါဲသာ္ဏံမၢး ဒွ္ညးရုီဗင္သတ္တံ၊ ဒွ္ညးဟြံကုဪဘဲအႏၱရာဲ ကုသတ္တံ၊ ဟြံဒွ္ညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံ၊ ဟြံဒွ္ညးဖေအာ၀္ ကုဪဂစုိတ္သတ္တံ၊ ဟြံဒွ္ညးထံက္ဂလာန္ကုဪျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္တံရ။ ညးမစဖ်ဳန္တံဂွ္ သၞးညံင္ရၜကုဪျဇဟတ္ကုဪညးဂစုိတ္သတ္တံ၊ မေလပ္သၸကုဪဟုိတ္တိရစၧာန္တံ ဂြံအာစုိပ္ဒဒုိက္၊ မေလပ္သၸကုဪသၞာဂစုိတ္သတ္တံ ဂြံဒွ္ဒဒုိက္အနာဂတ္ေတံရ။ ဟုိတ္နဴဟုိတ္သာ္ဏံတုဲ ညးမစဖ်ဳန္ဂွ္ေလ၀္ ဟြံဗႜးဒဒုိက္ရ။