လညာတ္လၱဴညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေကုာံညးစဖ်ဳန္ (က႑ - ၅)
ေစာဒနာ ကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ စပ္ကုဪစဖ်ဳန္
ျပသႝာစပ္ကုဪစဖ်ဳန္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္ပႛဲေကာန္ဗုဒၶဘာသာ အၾကာညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ေကုာံညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္။ ဟုိတ္ေဍံဂွ္ ညးတံ မိက္ဂြံသၸျပာကတ္ ကုဪဓရ္ေဒၢတ္ပဋိပတ္ ညးတံမေဒၢတ္မံင္တံဂွ္ နဒဒွ္ျပဲသႜဳင္ လၱဴေဒၢတ္မြဲလၸာ္ေတံဏီ ဂြံအဓိပၸါဲရ။ ျပသႝာဏံ မံက္ကႜဳင္ ဗြဲမဂႜဳိင္ ဂြံဆုဪေကတ္ အၾကာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၊ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံ။ လညာတ္ပၚျခာသာ္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ဟုိတ္နဴကုဪ ျပ၀ံက္နိႆာယလၝဳဪတံ ပံက္ကႜာဲလ၀္ ေဗႜတ္မွာမံင္ေဏာင္ အၥာလၝဳဪတံ မွတ္ဂုိင္လ၀္သာ္ဏံရ။ ဆဂး မူဒးဗၥာရဏာေထက္ စပ္ကုဪကိစၥဏံေရာေတွ္ ဇၞာပ္ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာတံ ဒွ္ညးမစဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္တုဲ ဇၞာပ္မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံေလ၀္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္။ ဣဏံဂွ္ တန္တၜကုဪ ဟလဲစုိတ္ (စုိတ္၀ါသနာ) ပူဂုဪမဒုင္စသုိင္ ပႛဲလၱဴဟုိတ္ပေရာပရာ ညးမကႜိဳဟ္ခႜင္ေကတ္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကဪုေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ကုဪ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲမဟာယာနသုၾတဂမႜဳိင္ မပၱံကုဪ သုရဂၤမ သုၾတ၊ ျဗဟၼဇလ သုၾတ၊ အဂုၤလိမာလ သုၾတ၊ မဟာေမဃ သုၾတ၊ လကၤာ၀တာရ သုၾတ၊ မဟာပရိနိရ္၀ါန သုၾတ၊ လိက္ကႝပ္ျဗဟၼနက္တံရ။ တးပါဲေကႜံ လညာတ္မဟာယာနညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံတုဲ ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံ ပညဳင္ထ႟းလ၀္ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲျပကုိဟ္ေထရ၀ါဒ မပၱံကုဪ ၀ိနယပိဋက ခန္ေဒ၀တတၱ၊ ပေရာသၠဳိပ္ပႝာန္သှဟ ကုဪဒါန္သြဖ်ဳန္၊ ဇှ၀ကသုတ္ ႏြံဿမဇၨ်ိမနိကာဲ၊ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ခန္ကမၼရပုတၱ၊ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္တံရ။ ဂေကာညးႏြံပၞိက္စဖ်ဳန္ ေကုာံညးဟြံစဖ်ဳန္တံ ပဓါန္ကုဪသုတ္ ဗြဲလၱဴေတံတုဲ ထ႟းကႜဳင္သက္သှအုိတ္ရ။
ဂြံဗွ္ေကတ္လိက္ပေရင္ ပါေမာကၡ ေအမ္ သှ၀သူရိယ ခ်ဴလ၀္ဂွ္ ညးေသၝ၀္ဂႜိပ္အာ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္တုဲ ညးဟုီ "က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္"ရ။ အတုိင္အကံက္ ကႜဳင္နဴဘာသာသံသာၾကဳိတ္မၢး က်ာ္ၾတဲေျမာ္လ၀္ "ပပၱံနဴတၝဲ၀ြံတုဲ မႝးတံဒးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေရာင္ သာ္ဏံ အဲက်ာ္ ကုဪေဒႜါံေဗၱာန္ကုဪကြးတံရ"။ ဂလာန္ပုိဒ္ဏံ ေကႜံဒၞံင္ပႛဲဘာသာပါဠိေရာင္။ ပႛဲဘာသာသံသာၾကဳိတ္ဂွ္ ဂလာန္ဏံႏြံတုဲ ပႛဲဘာသာပါဠိဂွ္ ဂလာန္ဏံ ဟြံမြဲမၢး အာကာရမပလွ္လ၀္ပုိဒ္ဏံ ပႛဲပါဠိေတံဟာ? ဟြံေသင္မၢး အာကာရမထပ္ဗေပင္စုတ္လ၀္ ပႛဲသံသာၾကိဳတ္ဟာ? သာ္၀ြံ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာ။ သာ္လုဪဟုီဟုီ ညးဟလုိင္ ပေတွ္ေကတ္လ၀္ ေလၞင္ေတႝာ၀္ေထရ၀ါဒဂွ္ ဒွ္ေလၞင္ေတႝာ၀္ မင္မြဲလ၀္ဓရ္က်ာ္ နဴတမ္မူလ မပၱဳိန္လ၀္ ပထမသံဃာယနေတံရ။ ပဟုိတ္နဴ ဂြိင္ကုဪညးဗြဲဲဲၾကၜတံ နုက္ပၱိတ္ေထာံ ၀ိနဲသိကၡာလၝဳဪတံဂွ္တုဲ ပတိုန္ကႜဳင္လ၀္သံဃာယနရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ဂလာန္မၢး က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ဂွ္ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာေကြံ။ ဗြဲမေစွ္စးကုဪဂလာန္ဏံပႜန္ဂွ္ ဒွ္လကၤာ၀တာရ သုၾတ ကႜဳင္နဴမဟာယာနတံ၊ သုၾတဏံ ခႝံဗဒွ္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံ အၾကာ ၃၅၀ ကုဪ ၄၀၀ A.C. သာ္ဏံ ညးဂမႜိဳင္ပေတွ္ေကတ္လ၀္ရ။ က႑မရနဳက္ကုဪဒၥါံ မပ်ဳတ္ေဗၵက္လ၀္ စပ္ကုဪဖ်ဳန္ ႏြံပႛဲသုၾတဏံေလ၀္ တန္ဒွ္ ထပ္ဗေပင္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံေဏာင္။
ျပသႝာမေစွ္စးမံင္ လၱဴမစဖ်ဳန္ဏံ ဂြံဆုဪေကတ္ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ဂြံကုဪပုိဒ္မၢး သူကရမဒၵ၀ (စႝက်ာ္ၾတဲ မပျပဘုိက္ၾကၜအုိတ္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ)။ အၥာအ႒ကထာတံ ပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သူကရမဒၵ၀ နာနာသာ္ရ။ ေသၝ၀္ရံင္အာ အတုိင္ျပ၀ံက္သၞ၀္ေတံညိ။
၁) ဖ်ဳန္ကႜိက္ (ဖ်ဳန္ကႜိက္ဗႜာဲေလ၀္ဂး)
၂) ႓င္ဒုန္ မြဲနဲပႜန္ ေပ၀္တာ
၃) ပၱဳိဟ္မြဲဂကူ ဒႝာဲကႜိက္တံ လႝိန္ဗပိန္လ၀္
၄) ယၞဳဂဥဳဲမြဲဂကူ
၅) ပုင္႓ုိဟ္ ပဍဳန္လ၀္ နကုဪဓမ္မသုန္ဂကူ မကၱဳဪဒွ္ နဴကုဪဂႜၜေၟာံ
၆) ဖ်ဳန္ကႜိက္ျဂဳိပ္ေၟာံ႓တ္႓တ္
လညာတ္တႝဟ္ျခာဗြဲလၱဴေတံဂွ္ အတိုင္ကႜဳင္နဴ ဥဒါနအ႒ကထာ ေကုာံဒှဃအ႒ကထာရ။ ရံင္ကုဪအဓိပၸါဲပံက္လ၀္ နာနာသာ္ေတံတုဲ မုပုဦဒးလၝတ္ဒႝါဲဏံေရာဟုီေတွ္ ညးမကႜာဲပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သဒၵါမၢး သုကရမဒၵ၀ဂွ္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဟာ ညးစဖ်ဳန္ဟာ သာ္ဏံ ပုဦတီေကတ္ဟြံမာန္။ ပသၨဳိင္ကုဪ ဟုိတ္မပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ နာနာသာ္တုဲ ပႛဲအၾကာေထရ၀ါဒတံဂွ္ေဟင္ ေစာဒနာကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္မံင္ေေရာင္။ ညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲဟြံကုဪပုိန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ။ ဆဂး ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲကုဪပိုန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵရ။
ပႛဲကုဪမဟာယာနသုၾတေတံ ဟုီလ၀္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ဒွ္ညံင္ရၜမဖံက္ပလုီေထာံ ဓရ္ကာရုဏာေဗာဓိသတ္ကုီ။ ပႛဲကုဪပါဠိေထရ၀ါဒတံေလ၀္ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တုဲ စေခႝ၀္ဂွ္ ဟြံထံက္ဂလာန္တုဲ တးပါဲလ၀္ေဏာင္ သာ္ဏံ ဟြံထၼံက္ထ႟းလ၀္ရ။ မိက္ဂြံေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေလ၀္ ေထက္မံင္မိက္ဂြံသၢးရ။ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ စဖ်ဳန္ေတွ္ တုပ္ညံင္ရၜဟလုိင္တိုန္ ရုင္ဂစိုတ္သတ္တံတုဲ ဒွ္ဟုိတ္မေလပ္သၸကုဪ သတ္တိရစၧာန္တံ ညံင္ဂြံခ်ဳိတ္ ဂႜဳိင္ကုဪျပေကာဋိကုိဋ္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဂွ္ ကၱဳဪဒွ္ကုဪကုသုဪတုဲ ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္ပၱဳိန္ဓရ္ကုသုဪကုီ။ ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံေလ၀္ ပၱဳိန္ကႜဳင္ေစာဒနာပႜန္ရ။ အယာံမာတ္ရာန္စဖ်ဳန္ နဴကုဪဖ်ာဂွ္ မုဟြံေဆင္စပ္ကုဪေဒၢတ္သှလတုဲ လုကၜဟြံျပဳိက္ဂစုိတ္ နကုဪအလုဪဇကု မြဲသာ္ပႜန္ ဖေအာ၀္ကုဪညးတႝဟ္ျပဳိက္ဂစုိတ္မၢး ဟြံအာစုိပ္ဒုဟ္ကမ္ဂစုိတ္ရ။ အယာံမာတ္စဖ်ဳန္ ယ၀္ခါရဒွ္ညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ဒွ္ညးကုဪျဇဟတ္ကုဪဂစုိတ္မၢး ရဲညးဟြံစဖ်ဳန္တံေလ၀္ မုဟြံတႝဟ္ျခာကုဪညးစဖ်ဳန္တံရ။ မုဟုိတ္ေရာဟုီေတွ္ ဂြံကႅၣိဂြံေၾသာံသၝဳတံဂွ္ သၞာဗၝတံ ဒးထဲတိ၊ ဒး႓ံက္တိ၊ ဒဂေစဟ္ေခ်ာဲတုဲ သတ္တံဗြဲမဂႜဳိင္ ဒးခ်ဳိတ္အုိတ္ရ။ ဟုိတ္နဴဟုိတ္သာ္ဏံတုဲ ဂြံကႅိဂြံေခႝ၀္တံဂွ္ေလ၀္ သတ္တံဒးခ်ဳိတ္၊ ေခႝ၀္ဂြံဍဳိပ္ဍၜ ဂြံဗႜးဘဲစၞတံဂွ္ေလ၀္ ဒးသုင္ေစာဲဍာ္ဂဥဳဲဓါတ္ပႜန္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကုဪဖ်ဳန္တံ သၸအထံက္ကုဪဇှ၀ကသုတ္ ႏြံပႛဲမဇၨ်ိမိနကာဲေတံတုဲ မိက္ဂြံပညဳင္ထ႟း ဒဒွ္ရက်ာ္ၾတဲကုဪအေခါင္ ကုခမှတံ ယ၀္တိတ္ဗႜးနဴဟုိတ္ပိသာ္ (ဟြံဂြံညာတ္၊ ဟြံဂြံမိင္၊ ဟြံဒွ္လ၀္ေသႜဟ္ပၞာ) မၢး ပျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ေထက္။ ႓ုိန္ဂွ္ကုီေလ၀္ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ဟြံဒုင္တဲ ဟုိတ္ပိသာ္ဏံရ။ ပဟုိတ္နဴဟုိတ္ပိသာ္ဏံတုဲ သုီဟြံမြဲကုဪေစာဲလာံ ဂပ္၀္စစႝဖ်ဳန္ဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဒုင္တဲဟြံမာန္။ ညးတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စႝမဖ်ိန္လ၀္နကုဪဂ်ိတံ ယ၀္ကုဪဒါန္မၢး ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံ စေထက္ဟာ? (ဖ်ဳန္ဂွ္ ပၱဳိန္လ၀္ဥပမာကုဪဂ်ိ မိက္ဂြံသၢးဒႝါဲဏံ)။ ညးတံမမိက္ဂြံဟုီဂွ္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ေလပ္သၸကုဪစုိတ္ကႜိခႛက္တုဲ ကၱဳဪဗဒွ္ကုဪအကုသုဪကမ္ရ။
ညးလၝဳဪတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စဖ်ဳန္မၢး ဓရ္တဏွာ ဟြံၾတှေစွ္တုဲ ယ၀္ရေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္မၢး ဓရ္ကုသုဪမမိက္ကုဪမြဲမြဲ ကၱဳဪဒွ္မာန္။ ပဟုိတ္နဴကုဪ လၞိဟ္ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဂႜဳိင္ကႜဳန္ပႛဲလုိက္ဏံတုဲ နဲကဲဍဳန္တုိပ္ေလ၀္ ေဇႝာ္ေမာ၀္တုိန္ကႜဳင္။ ပႛဲဍဳင္ၾကဳက္ေတံမၢး စႝဂ်ဳင္ (wheat)၊ ႓ဲခႝက္ (soya ဂွ္ကႜာဲလ၀္ ႓ဲခႝက္) တံဂွ္ ညးတံေကႜာန္ဗဒွ္လ၀္ နနဲဖ်ဳန္ကုီရ။ ႓ုိန္ရဖ်ဳန္ေပၱာံကုီေလ၀္ ယ၀္ရႏြံကုဪအေစာဲလာံမၢး တုပ္ပၞာညံင္စဖ်ဳန္ကုီရ။ စဖ်ဳန္ေပၱာံဗုီဏံဂွ္ ညံင္ရၜလီဠာန္စဇကုဇကု၊ တဏွာေစာဲလာံေလာန္ကာဲ ပေရံနဴစဖ်ဳန္ဏီရ။
႐ွ္သာဖ်ဳန္ဂွ္ ခုိဟ္နဴ႐ွ္ေခႝ၀္၊ ခုိဟ္နဴ႐ွ္စႝတႝဟ္ဏီ ဗုီဏံ ညးမြဲေလ၀္ ဟြံဂံင္ကုဪသၢဳတ္သြာတ္။ ႐ွ္သာခုိဟ္ ႐ွ္သာပေရံဂွ္ တန္တၜကုပူဂုဪ မဒုင္စသုိင္တံရ။ ေပႝာ၀္ကုဪအာ႐ုီၾတၜသာ္ က်ာ္ေဒႜါံေဗၱာန္လ၀္ သြက္ဂြံၾတှေဖ်ံဂွ္ အာ႐ုီဒုင္စသုိင္႐ွ္သာေလ၀္ ပါလုပ္ကုီတုဲ မူရၜစႝဂကူလုဪမြဲဟြံဟုီ ေစာဲလာံေလာန္ကာဲမၢး ဒွ္ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္တုိန္ ဓရ္ကိေလသကုီရ။ ပႛဲေလာက မႝဳံကုဪကြတ္သိပၸံ ဂတာပ္ေခတ္ဏံ ရန္ကုဪပေရင္ပိုန္တုဲ မႝိဟ္တံေကႜာန္ဗဒွ္တိုန္ စႝစနာနာသာ္ရ။ စႝစမတၞဳဲတၜကုဪဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံ၊ မသကၠဳဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံတုဲ ေလပ္သၸကုဪညးမစတံ ဂြံေထႝမ္စပ္ကုဪစႝတံဂွ္ရ။ မႝိဟ္တံေလ၀္ ေထႝမ္စပ္ေစာဲလာံတုိန္ကုဪ စႝမဖွ္သာ္တံဂွ္တံဂွ္တုဲ "အဲဒးစုိတ္စႝစဏံ၊ အဲဒးစုိတ္စႝစေတ၊ံ အဲမိက္ဂြံစႝဏံ၊ အဲမိက္ဂြံစစႝေတံ" သာ္၀ြံဗုီညးဗုီအဲ ဟုီစမံင္အုိတ္ရ။ ေ၀ါဟာမၢး 'ဒးစုိတ္၊ မိက္ဂြံ'တံဂွ္ ဒွ္႐ုိဟ္ကႝက္ဒဒုိကဍာံျပ္ (ဒုကၡသစၥ) ေရာင္ဂွ္ လညာတ္ဗုဒၶဘာသာႏြံသာ္ဏံရ။
ရံင္ကုဪစႝပူဂုဪဂွ္မစတုဲ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ကႜာဟြံေထက္၊ ဗုီညးမစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကကုီရ။ နနဲသာ္ဏံကုီ ညံင္ညးစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးကုီရ။ လဂြံကုဪဓရ္က်ာ္မၢး အေစာံစရာဲ ေဒၢတ္ပဋိပတ္ပူဂုဪဂွ္ ကိစၥေဇႝာ္ေလာန္တုဲ စႝပူဂုဪဂွ္မစဂွ္ ဟြံဒွ္အဓိကရ။ တႝဟ္နထပ္ပ်းကုဪလညာတ္ဏံ - မြဲအခိင္ေတံ က်ာ္ေကင္ေသာင္ကဠးလ၀္ကုဪ ဗဗႝးကႆပ ပေရာဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲ။ ဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲဂွ္ ဒွ္သြက္ညးမေဒၢတ္ဓရ္ဒုႆှလ (ေဒၢတ္ဟြံမြဲကုဪသှလ) မပၱံကုဪ ျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ကုဪဘဲပ်ဲပ်ာံ၊ ကႜတ္၊ လီစႝာဲတံတုဲ ဟြံဒွ္သြက္ညးစဖ်ဳန္တံရ (ကႜဳင္နဴ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္)၊ တင္ပတ၀္ကႛဳိပ္က်ာ္ မေသာင္လ၀္ဏံဂွ္ တႝဟ္နဂြံပ်းကုဪအဓိပၸါဲ သၞဴအျမၜသမ္အုဲ (အာမဂႏၶ)၊ တႝဟ္နမိက္ဂြံဟုီထုိင္သး ခမှညးမပဒတၜမံင္ ဗြဲဟြံမြဲကုဪ ဆႏၵဒုင္စသုိင္အာ႐ုီတံရ။
ျပသႝာစပ္ကုဪစဖ်ဳန္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္ပႛဲေကာန္ဗုဒၶဘာသာ အၾကာညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ေကုာံညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္။ ဟုိတ္ေဍံဂွ္ ညးတံ မိက္ဂြံသၸျပာကတ္ ကုဪဓရ္ေဒၢတ္ပဋိပတ္ ညးတံမေဒၢတ္မံင္တံဂွ္ နဒဒွ္ျပဲသႜဳင္ လၱဴေဒၢတ္မြဲလၸာ္ေတံဏီ ဂြံအဓိပၸါဲရ။ ျပသႝာဏံ မံက္ကႜဳင္ ဗြဲမဂႜဳိင္ ဂြံဆုဪေကတ္ အၾကာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၊ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံ။ လညာတ္ပၚျခာသာ္ဏံ ကၱဳဪဒွ္ဟုိတ္နဴကုဪ ျပ၀ံက္နိႆာယလၝဳဪတံ ပံက္ကႜာဲလ၀္ ေဗႜတ္မွာမံင္ေဏာင္ အၥာလၝဳဪတံ မွတ္ဂုိင္လ၀္သာ္ဏံရ။ ဆဂး မူဒးဗၥာရဏာေထက္ စပ္ကုဪကိစၥဏံေရာေတွ္ ဇၞာပ္ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာတံ ဒွ္ညးမစဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္တုဲ ဇၞာပ္မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတံေလ၀္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ ဖအုိတ္ဟြံေသင္။ ဣဏံဂွ္ တန္တၜကုဪ ဟလဲစုိတ္ (စုိတ္၀ါသနာ) ပူဂုဪမဒုင္စသုိင္ ပႛဲလၱဴဟုိတ္ပေရာပရာ ညးမကႜိဳဟ္ခႜင္ေကတ္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကဪုေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ေစႝာန္ထ႟းလ၀္ကုဪ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲမဟာယာနသုၾတဂမႜဳိင္ မပၱံကုဪ သုရဂၤမ သုၾတ၊ ျဗဟၼဇလ သုၾတ၊ အဂုၤလိမာလ သုၾတ၊ မဟာေမဃ သုၾတ၊ လကၤာ၀တာရ သုၾတ၊ မဟာပရိနိရ္၀ါန သုၾတ၊ လိက္ကႝပ္ျဗဟၼနက္တံရ။ တးပါဲေကႜံ လညာတ္မဟာယာနညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံတုဲ ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံ ပညဳင္ထ႟းလ၀္ သက္သှစုင္ေလင္ ႏြံမံင္ပႛဲျပကုိဟ္ေထရ၀ါဒ မပၱံကုဪ ၀ိနယပိဋက ခန္ေဒ၀တတၱ၊ ပေရာသၠဳိပ္ပႝာန္သှဟ ကုဪဒါန္သြဖ်ဳန္၊ ဇှ၀ကသုတ္ ႏြံဿမဇၨ်ိမနိကာဲ၊ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ခန္ကမၼရပုတၱ၊ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္တံရ။ ဂေကာညးႏြံပၞိက္စဖ်ဳန္ ေကုာံညးဟြံစဖ်ဳန္တံ ပဓါန္ကုဪသုတ္ ဗြဲလၱဴေတံတုဲ ထ႟းကႜဳင္သက္သှအုိတ္ရ။
ဂြံဗွ္ေကတ္လိက္ပေရင္ ပါေမာကၡ ေအမ္ သှ၀သူရိယ ခ်ဴလ၀္ဂွ္ ညးေသၝ၀္ဂႜိပ္အာ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္တုဲ ညးဟုီ "က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္"ရ။ အတုိင္အကံက္ ကႜဳင္နဴဘာသာသံသာၾကဳိတ္မၢး က်ာ္ၾတဲေျမာ္လ၀္ "ပပၱံနဴတၝဲ၀ြံတုဲ မႝးတံဒးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေရာင္ သာ္ဏံ အဲက်ာ္ ကုဪေဒႜါံေဗၱာန္ကုဪကြးတံရ"။ ဂလာန္ပုိဒ္ဏံ ေကႜံဒၞံင္ပႛဲဘာသာပါဠိေရာင္။ ပႛဲဘာသာသံသာၾကဳိတ္ဂွ္ ဂလာန္ဏံႏြံတုဲ ပႛဲဘာသာပါဠိဂွ္ ဂလာန္ဏံ ဟြံမြဲမၢး အာကာရမပလွ္လ၀္ပုိဒ္ဏံ ပႛဲပါဠိေတံဟာ? ဟြံေသင္မၢး အာကာရမထပ္ဗေပင္စုတ္လ၀္ ပႛဲသံသာၾကိဳတ္ဟာ? သာ္၀ြံ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာ။ သာ္လုဪဟုီဟုီ ညးဟလုိင္ ပေတွ္ေကတ္လ၀္ ေလၞင္ေတႝာ၀္ေထရ၀ါဒဂွ္ ဒွ္ေလၞင္ေတႝာ၀္ မင္မြဲလ၀္ဓရ္က်ာ္ နဴတမ္မူလ မပၱဳိန္လ၀္ ပထမသံဃာယနေတံရ။ ပဟုိတ္နဴ ဂြိင္ကုဪညးဗြဲဲဲၾကၜတံ နုက္ပၱိတ္ေထာံ ၀ိနဲသိကၡာလၝဳဪတံဂွ္တုဲ ပတိုန္ကႜဳင္လ၀္သံဃာယနရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ဂလာန္မၢး က်ာ္ၾတဲပ်ဳတ္ေဗၵက္ ပြမသၸျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ဂွ္ ေထက္ကုဪႏြံေသႜဟ္ပၞာေကြံ။ ဗြဲမေစွ္စးကုဪဂလာန္ဏံပႜန္ဂွ္ ဒွ္လကၤာ၀တာရ သုၾတ ကႜဳင္နဴမဟာယာနတံ၊ သုၾတဏံ ခႝံဗဒွ္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံ အၾကာ ၃၅၀ ကုဪ ၄၀၀ A.C. သာ္ဏံ ညးဂမႜိဳင္ပေတွ္ေကတ္လ၀္ရ။ က႑မရနဳက္ကုဪဒၥါံ မပ်ဳတ္ေဗၵက္လ၀္ စပ္ကုဪဖ်ဳန္ ႏြံပႛဲသုၾတဏံေလ၀္ တန္ဒွ္ ထပ္ဗေပင္လ၀္ ဗြဲၾကၜဏံေဏာင္။
ျပသႝာမေစွ္စးမံင္ လၱဴမစဖ်ဳန္ဏံ ဂြံဆုဪေကတ္ ပႛဲမဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ဂြံကုဪပုိဒ္မၢး သူကရမဒၵ၀ (စႝက်ာ္ၾတဲ မပျပဘုိက္ၾကၜအုိတ္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ)။ အၥာအ႒ကထာတံ ပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သူကရမဒၵ၀ နာနာသာ္ရ။ ေသၝ၀္ရံင္အာ အတုိင္ျပ၀ံက္သၞ၀္ေတံညိ။
၁) ဖ်ဳန္ကႜိက္ (ဖ်ဳန္ကႜိက္ဗႜာဲေလ၀္ဂး)
၂) ႓င္ဒုန္ မြဲနဲပႜန္ ေပ၀္တာ
၃) ပၱဳိဟ္မြဲဂကူ ဒႝာဲကႜိက္တံ လႝိန္ဗပိန္လ၀္
၄) ယၞဳဂဥဳဲမြဲဂကူ
၅) ပုင္႓ုိဟ္ ပဍဳန္လ၀္ နကုဪဓမ္မသုန္ဂကူ မကၱဳဪဒွ္ နဴကုဪဂႜၜေၟာံ
၆) ဖ်ဳန္ကႜိက္ျဂဳိပ္ေၟာံ႓တ္႓တ္
လညာတ္တႝဟ္ျခာဗြဲလၱဴေတံဂွ္ အတိုင္ကႜဳင္နဴ ဥဒါနအ႒ကထာ ေကုာံဒှဃအ႒ကထာရ။ ရံင္ကုဪအဓိပၸါဲပံက္လ၀္ နာနာသာ္ေတံတုဲ မုပုဦဒးလၝတ္ဒႝါဲဏံေရာဟုီေတွ္ ညးမကႜာဲပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ သဒၵါမၢး သုကရမဒၵ၀ဂွ္ ဒွ္ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဟာ ညးစဖ်ဳန္ဟာ သာ္ဏံ ပုဦတီေကတ္ဟြံမာန္။ ပသၨဳိင္ကုဪ ဟုိတ္မပံက္လ၀္အဓိပၸါဲ နာနာသာ္တုဲ ပႛဲအၾကာေထရ၀ါဒတံဂွ္ေဟင္ ေစာဒနာကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ ကၱဳဪဒွ္ကႜဳင္မံင္ေေရာင္။ ညးႏြံပၞိက္ကုဪေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲဟြံကုဪပုိန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵ။ ဆဂး ညးႏြံပၞိက္ကုဪစဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ က်ာ္ၾတဲကုဪပိုန္ဖ်ဳန္ကႜိက္ ပႛဲသၝိမင္ဗႜာဲစုႏၵရ။
ပႛဲကုဪမဟာယာနသုၾတေတံ ဟုီလ၀္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ဒွ္ညံင္ရၜမဖံက္ပလုီေထာံ ဓရ္ကာရုဏာေဗာဓိသတ္ကုီ။ ပႛဲကုဪပါဠိေထရ၀ါဒတံေလ၀္ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တုဲ စေခႝ၀္ဂွ္ ဟြံထံက္ဂလာန္တုဲ တးပါဲလ၀္ေဏာင္ သာ္ဏံ ဟြံထၼံက္ထ႟းလ၀္ရ။ မိက္ဂြံေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ေလ၀္ ေထက္မံင္မိက္ဂြံသၢးရ။ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံဟုီဂွ္ စဖ်ဳန္ေတွ္ တုပ္ညံင္ရၜဟလုိင္တိုန္ ရုင္ဂစိုတ္သတ္တံတုဲ ဒွ္ဟုိတ္မေလပ္သၸကုဪ သတ္တိရစၧာန္တံ ညံင္ဂြံခ်ဳိတ္ ဂႜဳိင္ကုဪျပေကာဋိကုိဋ္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ပြမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္ဂွ္ ကၱဳဪဒွ္ကုဪကုသုဪတုဲ ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္ပၱဳိန္ဓရ္ကုသုဪကုီ။ ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံေလ၀္ ပၱဳိန္ကႜဳင္ေစာဒနာပႜန္ရ။ အယာံမာတ္ရာန္စဖ်ဳန္ နဴကုဪဖ်ာဂွ္ မုဟြံေဆင္စပ္ကုဪေဒၢတ္သှလတုဲ လုကၜဟြံျပဳိက္ဂစုိတ္ နကုဪအလုဪဇကု မြဲသာ္ပႜန္ ဖေအာ၀္ကုဪညးတႝဟ္ျပဳိက္ဂစုိတ္မၢး ဟြံအာစုိပ္ဒုဟ္ကမ္ဂစုိတ္ရ။ အယာံမာတ္စဖ်ဳန္ ယ၀္ခါရဒွ္ညးျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ဒွ္ညးကုဪျဇဟတ္ကုဪဂစုိတ္မၢး ရဲညးဟြံစဖ်ဳန္တံေလ၀္ မုဟြံတႝဟ္ျခာကုဪညးစဖ်ဳန္တံရ။ မုဟုိတ္ေရာဟုီေတွ္ ဂြံကႅၣိဂြံေၾသာံသၝဳတံဂွ္ သၞာဗၝတံ ဒးထဲတိ၊ ဒး႓ံက္တိ၊ ဒဂေစဟ္ေခ်ာဲတုဲ သတ္တံဗြဲမဂႜဳိင္ ဒးခ်ဳိတ္အုိတ္ရ။ ဟုိတ္နဴဟုိတ္သာ္ဏံတုဲ ဂြံကႅိဂြံေခႝ၀္တံဂွ္ေလ၀္ သတ္တံဒးခ်ဳိတ္၊ ေခႝ၀္ဂြံဍဳိပ္ဍၜ ဂြံဗႜးဘဲစၞတံဂွ္ေလ၀္ ဒးသုင္ေစာဲဍာ္ဂဥဳဲဓါတ္ပႜန္ရ။
ညးႏြံပၞိက္ကုဪဖ်ဳန္တံ သၸအထံက္ကုဪဇှ၀ကသုတ္ ႏြံပႛဲမဇၨ်ိမိနကာဲေတံတုဲ မိက္ဂြံပညဳင္ထ႟း ဒဒွ္ရက်ာ္ၾတဲကုဪအေခါင္ ကုခမှတံ ယ၀္တိတ္ဗႜးနဴဟုိတ္ပိသာ္ (ဟြံဂြံညာတ္၊ ဟြံဂြံမိင္၊ ဟြံဒွ္လ၀္ေသႜဟ္ပၞာ) မၢး ပျပဘုိက္စႝဖ်ဳန္ေထက္။ ႓ုိန္ဂွ္ကုီေလ၀္ ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ဟြံဒုင္တဲ ဟုိတ္ပိသာ္ဏံရ။ ပဟုိတ္နဴဟုိတ္ပိသာ္ဏံတုဲ သုီဟြံမြဲကုဪေစာဲလာံ ဂပ္၀္စစႝဖ်ဳန္ဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဒုင္တဲဟြံမာန္။ ညးတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စႝမဖ်ိန္လ၀္နကုဪဂ်ိတံ ယ၀္ကုဪဒါန္မၢး ရဲသၞာစဖ်ဳန္တံ စေထက္ဟာ? (ဖ်ဳန္ဂွ္ ပၱဳိန္လ၀္ဥပမာကုဪဂ်ိ မိက္ဂြံသၢးဒႝါဲဏံ)။ ညးတံမမိက္ဂြံဟုီဂွ္ ပြမစဖ်ဳန္ဂွ္ ေလပ္သၸကုဪစုိတ္ကႜိခႛက္တုဲ ကၱဳဪဗဒွ္ကုဪအကုသုဪကမ္ရ။
ညးလၝဳဪတံထပ္ပၱဳိန္ေစာဒနာပႜန္ဂွ္ စဖ်ဳန္မၢး ဓရ္တဏွာ ဟြံၾတှေစွ္တုဲ ယ၀္ရေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္မၢး ဓရ္ကုသုဪမမိက္ကုဪမြဲမြဲ ကၱဳဪဒွ္မာန္။ ပဟုိတ္နဴကုဪ လၞိဟ္ညးမေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္တံ ဂႜဳိင္ကႜဳန္ပႛဲလုိက္ဏံတုဲ နဲကဲဍဳန္တုိပ္ေလ၀္ ေဇႝာ္ေမာ၀္တုိန္ကႜဳင္။ ပႛဲဍဳင္ၾကဳက္ေတံမၢး စႝဂ်ဳင္ (wheat)၊ ႓ဲခႝက္ (soya ဂွ္ကႜာဲလ၀္ ႓ဲခႝက္) တံဂွ္ ညးတံေကႜာန္ဗဒွ္လ၀္ နနဲဖ်ဳန္ကုီရ။ ႓ုိန္ရဖ်ဳန္ေပၱာံကုီေလ၀္ ယ၀္ရႏြံကုဪအေစာဲလာံမၢး တုပ္ပၞာညံင္စဖ်ဳန္ကုီရ။ စဖ်ဳန္ေပၱာံဗုီဏံဂွ္ ညံင္ရၜလီဠာန္စဇကုဇကု၊ တဏွာေစာဲလာံေလာန္ကာဲ ပေရံနဴစဖ်ဳန္ဏီရ။
႐ွ္သာဖ်ဳန္ဂွ္ ခုိဟ္နဴ႐ွ္ေခႝ၀္၊ ခုိဟ္နဴ႐ွ္စႝတႝဟ္ဏီ ဗုီဏံ ညးမြဲေလ၀္ ဟြံဂံင္ကုဪသၢဳတ္သြာတ္။ ႐ွ္သာခုိဟ္ ႐ွ္သာပေရံဂွ္ တန္တၜကုပူဂုဪ မဒုင္စသုိင္တံရ။ ေပႝာ၀္ကုဪအာ႐ုီၾတၜသာ္ က်ာ္ေဒႜါံေဗၱာန္လ၀္ သြက္ဂြံၾတှေဖ်ံဂွ္ အာ႐ုီဒုင္စသုိင္႐ွ္သာေလ၀္ ပါလုပ္ကုီတုဲ မူရၜစႝဂကူလုဪမြဲဟြံဟုီ ေစာဲလာံေလာန္ကာဲမၢး ဒွ္ရၜမေဇႝာ္ပၞ၀္တုိန္ ဓရ္ကိေလသကုီရ။ ပႛဲေလာက မႝဳံကုဪကြတ္သိပၸံ ဂတာပ္ေခတ္ဏံ ရန္ကုဪပေရင္ပိုန္တုဲ မႝိဟ္တံေကႜာန္ဗဒွ္တိုန္ စႝစနာနာသာ္ရ။ စႝစမတၞဳဲတၜကုဪဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံ၊ မသကၠဳဖ်ဳန္ေလ၀္ႏြံတုဲ ေလပ္သၸကုဪညးမစတံ ဂြံေထႝမ္စပ္ကုဪစႝတံဂွ္ရ။ မႝိဟ္တံေလ၀္ ေထႝမ္စပ္ေစာဲလာံတုိန္ကုဪ စႝမဖွ္သာ္တံဂွ္တံဂွ္တုဲ "အဲဒးစုိတ္စႝစဏံ၊ အဲဒးစုိတ္စႝစေတ၊ံ အဲမိက္ဂြံစႝဏံ၊ အဲမိက္ဂြံစစႝေတံ" သာ္၀ြံဗုီညးဗုီအဲ ဟုီစမံင္အုိတ္ရ။ ေ၀ါဟာမၢး 'ဒးစုိတ္၊ မိက္ဂြံ'တံဂွ္ ဒွ္႐ုိဟ္ကႝက္ဒဒုိကဍာံျပ္ (ဒုကၡသစၥ) ေရာင္ဂွ္ လညာတ္ဗုဒၶဘာသာႏြံသာ္ဏံရ။
ရံင္ကုဪစႝပူဂုဪဂွ္မစတုဲ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ကႜာဟြံေထက္၊ ဗုီညးမစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္ဓဇန္ၾကံၾကကုီရ။ နနဲသာ္ဏံကုီ ညံင္ညးစဖ်ဳန္လၝဳဪတံ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးဂွ္ ညးေ၀င္ပါဲဖ်ဳန္လၝဳဪတံေလ၀္ ႏြံကုဪစုိတ္လၢဴတပ္တးကုီရ။ လဂြံကုဪဓရ္က်ာ္မၢး အေစာံစရာဲ ေဒၢတ္ပဋိပတ္ပူဂုဪဂွ္ ကိစၥေဇႝာ္ေလာန္တုဲ စႝပူဂုဪဂွ္မစဂွ္ ဟြံဒွ္အဓိကရ။ တႝဟ္နထပ္ပ်းကုဪလညာတ္ဏံ - မြဲအခိင္ေတံ က်ာ္ေကင္ေသာင္ကဠးလ၀္ကုဪ ဗဗႝးကႆပ ပေရာဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲ။ ဖ်ဳန္ပုပု မႝဳံကုဪသၞဴအျမၜသမ္အုဲဂွ္ ဒွ္သြက္ညးမေဒၢတ္ဓရ္ဒုႆှလ (ေဒၢတ္ဟြံမြဲကုဪသှလ) မပၱံကုဪ ျပဳိက္ဂစုိတ္သတ္၊ ကုဪဘဲပ်ဲပ်ာံ၊ ကႜတ္၊ လီစႝာဲတံတုဲ ဟြံဒွ္သြက္ညးစဖ်ဳန္တံရ (ကႜဳင္နဴ အာမဂႏၶသုတ္ ႏြံပႛဲသုတၱနိပါတ္)၊ တင္ပတ၀္ကႛဳိပ္က်ာ္ မေသာင္လ၀္ဏံဂွ္ တႝဟ္နဂြံပ်းကုဪအဓိပၸါဲ သၞဴအျမၜသမ္အုဲ (အာမဂႏၶ)၊ တႝဟ္နမိက္ဂြံဟုီထုိင္သး ခမှညးမပဒတၜမံင္ ဗြဲဟြံမြဲကုဪ ဆႏၵဒုင္စသုိင္အာ႐ုီတံရ။
